Jak spadkobierca dziedziczy majątek? Kto dziedziczy jako pierwszy?
Kim jest spadkobierca?
Spadkobierca to podmiot, na którego przechodzą prawa i obowiązki majątkowe po śmierci zmarłego. Nabywa on spadek z chwilą jego otwarcia, jednak może postąpić na trzy sposoby: przyjąć wprost, czyli wraz ze wszystkimi długami, przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza, czyli przyjąć z długami ustalonymi do konkretnej wartości, może też spadek odrzucić. Spadkobiercą nie może być osoba, która nie żyje w chwili otwarcia spadku – chyba, że jest to poczęte, a nienarodzone dziecko. Nie może to być również osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje – chyba, że jest to ustanowiona w testamencie fundacja, która do 2 lat zostanie wpisana do KRS. Nie może to być również jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która nie istnieje w tym czasie. Wyłączony z otrzymania spadku jest też spadkobierca niegodny dziedziczenia.
Kiedy można uznać spadkobiercę za niegodnego dziedziczenia?
Spadkobiercą niegodnym dziedziczenia można uznać osobę, która w sposób umyślny dokonała ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy. Przesłanką do uznania osoby za spadkobiercę niegodnego jest też namawianie przez niego podstępem lub groźbą spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu. Spadkobiercą niegodnym dziedziczenia jest też osoba, która umyślnie ukryje lub zniszczy testament bądź też podrobi go lub przerobi albo korzysta z testamentu, co do którego posiada świadomość podrobienia. Prawo do wnioskowania o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia ma każda osoba, która ma w tym interes.
Dziedziczenie testamentowe
To jedna z dostępnych możliwości dziedziczenia. W takim przypadku spadkobiercą może być osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej lub dziecko poczęte, ale nienarodzone.
Dziedziczenie ustawowe
W przypadku, gdy zmarły nie pozostawi po sobie testamentu, wiążące stają się zapisy dotyczące dziedziczenia zawarte w Kodeksie cywilnym, który dokładnie reguluje kolejność dziedziczenia oraz część spadku należną każdemu ze spadkobierców.
Spadkobiercy powoływani w pierwszej kolejności
Jako pierwsi, prawo do dziedziczenia ustawowego mają dzieci spadkodawcy i jego małżonek. Osoby te dziedziczą równe części spadku, jednak małżonek nie może dostać mniejszej części spadku niż ¼. Jeżeli jedno z dzieci spadkodawcy nie żyło z chwilą otwarcia spadku, przysługującą mu prawnie cześć spadku otrzymują, po podziale na równe części, jego dzieci.
Spadkobiercy powoływani w drugiej kolejności
Jeśli spadkodawca nie posiada zstępnych, spadek dzieli się pomiędzy rodziców i małżonka. Każdy z rodziców zmarłego otrzymuje ¼ wartości spadku. Jeśli natomiast zmarły nie posiadał ani dzieci, ani współmałżonka cały spadek otrzymują jego rodzice. Jeżeli natomiast jeden z rodziców nie dożył otwarcia spadku, część, która prawnie mu przypadała, dzielona jest po równo między rodzeństwo spadkodawcy. W sytuacji, w której jedno z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, lecz pozostawiło zstępnych, przypadająca temu rodzeństwu część dzielona jest po równo między jego zstępnych. Jeżeli następuję sytuacja, w której jedno z rodziców zmarłego nie żyje, nie ma również rodzeństwa zmarłego ani zstępnych rodzeństwa, pozostały rodzic dziedziczy majątek z małżonkiem zmarłego, dzieląc się nim po połowie.
Jeżeli małżonek dzieli spadek z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa, przypada mu połowa udziału w spadku.
Jeżeli brak jest małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, osobami uprawnionymi do dziedziczenia są jego dziadkowie, którzy dziedziczą spadek w równych częściach. Jeśli natomiast jeden z dziadków nie żyje, prawnie przysługująca mu część spadku przypada jego zstępnym, a jeśli ich nie posiada, część ta dzielona jest po równo pomiędzy pozostałych dziadków.
Jeżeli brak jest małżonka spadkodawcy i jego krewnych przewidzianych do dziedziczenia ustawowego, spadek w częściach równych dziedziczą te dzieci małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło do otwarcia spadku.
Jeżeli brak małżonka spadkodawcy i wszystkich innych powołanych do dziedziczenia ustawowego, wówczas spadek otrzymuje gmina, w której jako ostatniej mieszkał zmarły, a jeśli ostatnie miejsce zamieszkania nie jest możliwe do ustalenia lub znajduje się za granicą, wówczas spadek wpływa do Skarbu Państwa.
Przysposobiony dziedziczy po rodzicach i krewnych w taki sposób, jakby był ich dzieckiem, a oni w taki sam sposób dziedziczą po nim. Natomiast dzieci przysposobione nie dziedziczą po swoich biologicznych rodzicach i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nich.
