Widzisz to na ekranie smartfona, natychmiast zareaguj. Polacy nie mają pojęcia o zagrożeniu

Phishing, vishing i złośliwe aplikacje. Tak Polacy tracą pieniądze

Zagrożenie w cyberprzestrzeni jest realne, a Polacy są jednym z ulubionych celów hakerów. Ministerstwo Cyfryzacji oraz zespół CERT Polska regularnie publikują ostrzeżenia przed nowymi kampaniami przestępców. Najczęstsze zagrożenia, na które musimy uważać w 2025 roku, to przede wszystkim ataki socjotechniczne, które mają na celu uśpienie naszej czujności.

Phishing: To wciąż najpopularniejsza metoda. Oszuści masowo rozsyłają fałszywe SMS-y lub e-maile, podszywając się pod znane firmy. Najczęściej jest to wiadomość od firmy kurierskiej (np. InPost) z prośbą o dopłatę 1 zł do paczki, od dostawcy prądu (np. PGE) z informacją o zaległej fakturze, lub od serwisu (np. Netflix) z prośbą o aktualizację danych płatniczych. Link w wiadomości zawsze prowadzi do fałszywej strony, która łudząco przypomina oryginał. Wpisanie tam swoich danych logowania do banku lub danych karty to prosta droga do utraty wszystkich oszczędności.

Vishing (Voice Phishing): To atak telefoniczny. Przestępca dzwoni do nas, a na naszym telefonie wyświetla się prawdziwy numer infolinii naszego banku (tzw. spoofing). Oszust podaje się za pracownika ochrony banku, informuje o rzekomym włamaniu na nasze konto i namawia nas do przelania pieniędzy na "bezpieczne konto techniczne" lub do zainstalowania aplikacji (np. AnyDesk), która w rzeczywistości daje mu zdalny dostęp do naszego telefonu.

Złośliwe aplikacje: Często ukryte w pozornie niewinnych programach (np. latarkach, grach, edytorach zdjęć) pobieranych spoza oficjalnych sklepów (Google Play, App Store). Takie aplikacje mogą żądać od nas nadmiernych uprawnień – np. dostępu do kontaktów, SMS-ów, mikrofonu i kamery, choć wcale ich nie potrzebują do działania. W ten sposób wykradają nasze dane lub przejmują kontrolę nad urządzeniem.

Twój telefon daje ci znać. Sygnał, którego nie wolno ignorować

Większość z nas zdaje sobie sprawę z powyższych zagrożeń. Wiemy, że nie należy klikać w podejrzane linki i instalować byle czego. Polacy nie mają jednak pojęcia, że nasze smartfony – zarówno te z systemem Android, jak i iOS (iPhone) – zostały wyposażone w prosty, ale genialny mechanizm ostrzegawczy. 

To wbudowana funkcja prywatności, która ma nas informować w czasie rzeczywistym, że jakaś aplikacja właśnie uzyskała dostęp do najbardziej wrażliwych sensorów naszego telefonu: kamery lub mikrofonu. To małe, kolorowe kropki, które pojawiają się w samym rogu ekranu, zazwyczaj obok wskaźnika baterii lub zasięgu sieci. Ich pojawienie się w momencie, gdy tego nie oczekujemy, to potężny sygnał alarmowy, który powinniśmy natychmiast zweryfikować.

Zielona i pomarańczowa kropka – co oznaczają i jak się chronić?

To właśnie te dwie kropki są naszymi "strażnikami prywatności". Ich pojawienie się nie jest wirusem – to oficjalna funkcja systemu operacyjnego. Problem pojawia się, gdy świecą się one bez naszej wiedzy i zgody.

Co oznacza ZIELONA kropka? Pojawienie się zielonej kropki w rogu ekranu (zarówno w Androidzie, jak i iOS) oznacza jedno: właśnie w tej sekundzie jedna z aplikacji ma aktywny dostęp do KAMERY twojego telefonu. Oczywiście, jest to normalne, gdy sami uruchamiamy aparat, aby zrobić zdjęcie, nagrywamy wideo na Instagram lub prowadzimy rozmowę wideo na WhatsApp czy Messengerze.

Co oznacza POMARAŃCZOWA kropka? Pojawienie się pomarańczowej kropki (w systemie Android jest ona często również zielona, ale ikona obok niej wskazuje na mikrofon) oznacza, że właśnie w tej sekundzie jedna z aplikacji ma aktywny dostęp do MIKROFONU. Jest to normalne, gdy prowadzimy rozmowę telefoniczną, nagrywamy notatkę głosową lub wysyłamy "głosówkę" na komunikatorze.

Jak się chronić, czyli co robić, gdy kropka świeci się niespodziewanie?
Zagrożenie pojawia się, gdy widzisz zieloną lub pomarańczową kropkę w momencie, gdy nie robisz niczego, co wymagałoby użycia kamery lub mikrofonu. Przeglądasz na przykład strony internetowe, a tu nagle zapala się zielona kropka. To sygnał, że jakaś aplikacja działająca w tle właśnie cię podgląda lub podsłuchuje.

Co należy wtedy zrobić? Natychmiast zareaguj:

• Sprawdź, co to za aplikacja. Przesuń palcem z góry ekranu w dół, aby otworzyć centrum sterowania (iPhone) lub pasek powiadomień (Android). System powinien wyświetlić ikonę kamery lub mikrofonu wraz z informacją, która dokładnie aplikacja w tym momencie z nich korzysta.
• Zweryfikuj uprawnienia. Jeśli zidentyfikowałeś aplikację (np. okazało się, że to jakaś prosta gra lub latarka), wejdź natychmiast w Ustawienia -> Prywatność -> Menedżer uprawnień (lub Aplikacje -> nazwa aplikacji -> Uprawnienia).
• Odbierz dostęp. Znajdź na liście uprawnień "Kamera" lub "Mikrofon" i natychmiast odbierz tej aplikacji dostęp (zmień z "Zezwalaj" na "Odmów" lub "Pytaj za każdym razem").
• Usuń aplikację. Jeśli nie wiesz, co to za aplikacja, lub nie potrzebujesz, by miała ona dostęp do kamery/mikrofonu, najlepszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest jej natychmiastowe odinstalowanie.

Te proste kropki to potężne narzędzie. Nie ignoruj ich – to pierwszy i najważniejszy sygnał, że twoja prywatność może być właśnie naruszana.