Omyłkowy przelew to nie prezent. Zatrzymanie pieniędzy może sporo kosztować

Czym jest bezpodstawne wzbogacenie?

Omyłkowy przelew nie jest rzadkością i może wystąpić zarówno przy ręcznym wpisywaniu numeru konta, jak i – co jest coraz częstszym źródłem pomyłek – przy korzystaniu z systemów płatności mobilnych, takich jak BLIK (przelewy na numer telefonu). Zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 405), osoba, która bezpodstawnie wzbogaciła się kosztem innej osoby (czyli otrzymała nienależne świadczenie, np. w wyniku błędnego przelewu), ma obowiązek ten zysk zwrócić. W momencie zaksięgowania omyłkowego przelewu na koncie odbiorca staje się dłużnikiem. 

Wydanie lub wykorzystanie tych środków nie jest dozwolone, ponieważ może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. W przypadku sporu sądowego odbiorca będzie musiał zwrócić całą kwotę, często powiększoną o odsetki oraz koszty postępowania sądowego.

Procedura postępowania po otrzymaniu błędnego przelewu

Po otrzymaniu omyłkowego przelewu zaleca się niekorzystanie z tych środków (nie wydawanie ich i nie przelewanie dalej). Należy niezwłocznie skontaktować się z własnym bankiem i zgłosić zaistniałą sytuację. Bank ma obowiązek zbadać sprawę i podjąć odpowiednie działania w celu umożliwienia nadawcy odzyskania pieniędzy, zgodnie z Ustawą o usługach płatniczych.

Zatrzymanie środków z omyłkowego przelewu jest podstawą roszczenia cywilnego z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Bank, po zgłoszeniu błędnego przelewu, podejmuje kroki zmierzające do odzyskania środków:

• Bank nadawcy może skontaktować się z bankiem odbiorcy.
• Bank odbiorcy powiadamia osobę, która otrzymała nienależną wpłatę, wyznaczając jej konkretny czas na dobrowolny zwrot pieniędzy.

Specyfika przelewów BLIK na telefon

W przypadku omyłkowych przelewów realizowanych za pośrednictwem systemu płatności BLIK (na numer telefonu), pomyłki są stosunkowo częste. Gdy odbiorca nie zwróci pieniędzy w wyznaczonym czasie:

• Nadawca – za pośrednictwem swojego banku – ma prawo poprosić o udostępnienie danych osobowych odbiorcy.
• Uzyskanie danych umożliwia nadawcy skierowanie sprawy na drogę sądową z powództwem o zwrot środków.

W postępowaniu sądowym roszczenia nadawcy są oparte na konstrukcji bezpodstawnego wzbogacenia. O ile każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, sąd co do zasady wyda orzeczenie w sprawie zwrotu nienależnej kwoty. Chociaż system BLIK jest wygodny, wymaga ostrożności, ponieważ w przypadku pomyłki, cała procedura odzyskiwania pieniędzy może być bardziej złożona niż w przypadku tradycyjnych przelewów na numer rachunku bankowego.