Majątek Kościoła Katolickiego ujawniony. Bank Watykański odsłania kulisy swojej działalności
Przez lata wokół Banku Watykańskiego narosło wiele spekulacji i kontrowersji związanych z brakiem transparentności. Sposób działalności głównej instytucji finansowej Kościoła zmienił się po reformach papieża Franciszka. Jak sytuacja wygląda teraz, po dwóch miesiącach pontyfikatu kolejnego następny Stolicy Piotrowej ?
Główna instytucja finansowa Watykanu
Porządkowanie finansów Stolicy Apostolskiej było jednym z pierwszych celów, które wyznaczył sobie papież Franciszek, rozpoczynając swój pontyfikat. Z jego inicjatywy, od 2013 roku Bank Watykanu, nazywany również Instytutem Dzieł Religijnych zaczął publikować roczne raporty finansowe. Była to ogromna zmiana w ponad 125-letniej historii tej instytucji.
Podstawowym założeniem funkcjonowania IOR nie może być osiągnięcie maksymalnego zysku, lecz osiągnięcie zysku zgodnego z zasadami moralności, konsekwentnej efektywności oraz praktyk respektujących jego szczególną naturę i przykład, jaki ma dawać jego działalność — powiedział papież Franciszek.
Większa transparentność IOR oraz regularne sprawozdania z działalności i stanu finansów Kościoła to zasługa papieża Franciszka. Ojciec święty zmarł 21 kwietnia 2025 roku, jego następcą został Amerykanin Robert Prevost, który przyjął imię Leona XIV. Co następca świętego Piotra zastał w Watykanie i czy będzie kontynuował reformy finansowe wprowadzane przez poprzednika?
ZOBACZ TEŻ: Pokaźna pensja polskiego astronauty. Wiadomo, ile może zarobić po locie w kosmos
Majątek Kościoła po wyborze Leona XIV
Warto w tym miejscu podkreślić, że Watykan dysponuje dwiema kluczowymi instytucjami finansowymi — wspomnianym Instytutem Dzieł Religijnych, zwanym także Bankiem Watykańskim, oraz Administracją Dóbr Stolicy Apostolskiej (APSA). Zgodnie z bilansem APSA, w skład majątku Watykanu wchodzi 4051 nieruchomości znajdujących się na terenie Włoch oraz 1120 obiektów zlokalizowanych poza ich granicami – głównie w takich miastach jak Londyn, Paryż, Genewa i Lozanna. To jedno z dwóch podstawowych źródeł przychodów Watykanu. Drugim są datki wiernych, określane jako „świętopietrze”. Ponadto działają także niezależne jednostki finansowe posiadające własne budżety, jak choćby Gubernatorat Państwa Watykańskiego, którego fundusze nie są jawne. Środki te pochodzą między innymi z dochodów generowanych przez Muzea Watykańskie oraz kompleks muzealny willi papieskich.
Po dwóch miesiącach pontyfikatu można odnieść wrażenie, że papież Leon XIV będzie do pewnego stopnia kontynuował reformy Franciszka, choć już widać, że jest kilka kwestii, w których postępuje inaczej. Przykładem jest to, że ojciec święty przywrócił zniesione przez poprzednika premie w wysokości 500 euro, zwyczajowo przyznawane pracownikom Watykanu po konklawe, z okazji wyboru nowej głowy Kościoła katolickiego. Natomiast jakim dokładnie majątkiem operuje Watykan?
Bank Watykanu zwiększył swoje zyski
Bank Watykański, zarządzany pod zarządem Jean-Baptiste’a Douville de Franssu i dyrektora generalnego Gian Franco Mammì, zakończył rok 2024 z zyskiem wynoszącym 32,8 miliona euro, co oznacza wzrost o 7 procent w porównaniu z rokiem poprzednim. Raport, na który powołuje się portal Bloomberg, wykazuje, że wartość aktywów pod zarządzaniem osiągnęła najwyższy poziom od dziesięciu lat. Mammì zaznaczył, że 10 z 13 kluczowych funduszy inwestycyjnych banku osiąga lepsze wyniki niż konkurencja.
Udowodniliśmy, że możliwe są wysokie stopy zwrotu przy zachowaniu zasad etycznych — podkreślił dyrektor cytowany przez Bloomberg.
Bank zatrudnił ekspertów z Citigroup i Intesa Sanpaolo, aby dostosować swoje działania do globalnych standardów. Zarząd zaproponował wypłatę 13,8 miliona euro dywidendy na rzecz Komisji Kardynałów. Środki te mają wspierać inicjatywy religijne i charytatywne oraz dofinansować budżet Stolicy Apostolskiej, który — według "La Repubblica" — wykazuje deficyt rzędu 70 milionów euro. Przedstawiciele banku mają nadzieję, że pierwszy papież pochodzący z USA zachęci więcej amerykańskich instytucji kościelnych do ulokowania swoich funduszy w Rzymie.
