Koszty sądowe a koszty postępowania cywilnego

Co to są koszty sądowe?

Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, koszty sądowe to opłaty sądowe i wydatki. Opłata sądową jest ekwiwalent za usługę o charakterze publicznym udzieloną przez państwo.

Wyróżnia się następujące rodzaje opłat sądowych:

• stałą – nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 5 000 zł i pobiera się ją w sprawach o prawa niemajątkowe i tylko w niektórych sprawach o prawa majątkowe,
• stosunkową – wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu i pobiera ją w sprawach o prawa majątkowe, nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 100 000 zł,
• tymczasową – pobierana w sprawach o prawa majątkowe, gdy w chwili wszczęcia nie można określić wartości przedmiotu sporu, musi mieścić się w granicach od 30 zł do 1 000 zł,
• podstawową – gdy prawo nie przewiduje opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, wynosi 30 zł.

Z kolei wydatki sądowe obejmują w szczególności:

• koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym przez sąd jej osobistym stawiennictwem,
• zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów świadków,
• wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie,
• wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów,
• koszty przeprowadzenia innych dowodów,
• koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania,
• koszty ogłoszeń,
• koszty osadzenia i pobytu w areszcie,
• ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz separację, a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach rodziców z dziećmi,
• koszty wystawienia zaświadczenia przez lekarza sądowego.

Koszty sądowe – opłaty i wydatki – ponoszą:

• strony sporu,
• uczestnicy postępowania,
• świadkowie,
• biegli,
• tłumacze przysięgli.

Co to są koszty postępowania cywilnego?

Kodeks postępowania cywilnego definiuje je jako koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, jakie zobowiązana jest zwrócić strona przegrywająca sprawę swojemu przeciwnikowi na jego żądanie.

W koszt procesu wlicza się:

• odpowiedzialność za wynik procesu – sąd zasądza koszty od strony przegrywającej sprawę, przegranie oznacza tu jednak nie tylko oddalenie powództwa, ale także np. odrzucenie pozwu z przyczyn formalnych,
• koszty celowe – poniesione przez stronę lub pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, takie jak: koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, wynagrodzenie adwokata, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach,
• zawinienie – sąd może zasądzić od świadka, biegłego, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego – po ich wysłuchaniu – zwrot kosztów wywołanych ich rażącą winą, a także nałożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub niewłaściwym postępowaniem,
• słuszność – sąd może w wyjątkowych wypadkach zasądzić tylko część kosztów (lub nie zasądzać ich wcale) od strony przegrywającej,
• kompensata – strona, która sprawę wygrała, może żądać zwrotu poniesionych nakładów niezbędnych do celowej obrony lub wykazania swoich praw.