Są pierwsze wypłaty renty wdowiej. Polki złożyły pozew

Renta wdowia nie dla wszystkich

Od początku roku Polacy mogą składać wnioski o przyznanie renty wdowiej. Na wypłatę świadczenia będą musieli jednak poczekać jeszcze kilka długich miesięcy, ale wreszcie nadszedł wyczekiwany lipiec. Z 1. dniem miesiąca, na konta Polaków trafią pierwsze powiększone przelewy z ZUS. Beneficjenci otrzymają z tego tytułu 100 proc. swojej emerytury i 15 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku (lub na odwrót, zależnie od własnej decyzji lub bardziej korzystnego wariantu).

Aby skorzystać z możliwości połączenia świadczeń trzeba jednak spełnić szereg warunków. A te, zdaniem części Polaków, nie są sprawiedliwe. Jak uzasadniono pozew do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?

Pozew ws. renty wdowiej. Znamy powód

W świetle obecnych przepisów, renta wdowia przysługuje osobom, które są uprawnione do dwóch świadczeń (emerytury i renty rodzinnej po zmarłym), oraz:

• owdowiały nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego,
• do dnia śmierci małżonka pozostawały we wspólności małżeńskiej;
• nie zawarły nowego związku małżeńskiego.

Warunkiem, który w pewien sposób nasuwa się automatycznie, jest wejście w przeszłości w związek małżeński. Właśnie ta konieczność sprawia, że część osób starszych czuje się poszkodowana uruchomieniem takiego świadczenia. Pozew do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu został złożony przez Polaków zrzeszonych w inicjatywie Rodzice Solo i Emerytura Solo. 

Czekamy na decyzję, czy Trybunał podejmie się rozpatrzenia sprawy. Ale już dziś mamy obowiązek głośno mówić: renta wdowia to przywilej dostępny tylko dla wybranych – a reszta społeczeństwa go współfinansuje, choć nie ma prawa z niego skorzystać – wyjaśniła jedna z autorek pozwu w rozmowie z Faktem.

Uzasadnieniem pozwu ma być niesprawiedliwy kształt obecnych przepisów, który dyskryminuje te osoby, które nie weszły w związek małżeński. Co na to Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej? Resort odpowiedział na oskarżenia.

Zasady przyznawania renty wdowiej do zmiany? Jest odpowiedź MRPiPS

Autorzy pozwu tłumaczą, że wyliczyli, ile każdy z członków inicjatywy Rodzice Solo i Emerytura Solo traci na pozbawieniu ich renty wdowiej. Dotyczy to m.in. samotnych matek, które nie miały dostępu do drugiego dochodu ani alimentów.

Ich obecna sytuacja emerytalna jest dramatycznie gorsza, a mimo to, to właśnie one przez całe życie zawodowe przekazują na Fundusz Rentowy średnio ponad 250 tys. zł każda. Dziś obserwujemy, jak z tych pieniędzy finansuje się dodatkowe świadczenia dla osób, które – w przeciwieństwie do nas – miały przez wiele lat dostęp do dwóch dochodów, dziedziczyły wspólny majątek i mogły zabezpieczyć się finansowo w małżeństwie – przedstawiły inicjatorki.

Jak wynika z rządowych kalkulacji, tylko w tym roku na wypłaty renty wdowiej ma zostać przeznaczone 4,2 mld złotych. W kolejnych latach ma być to od 6,7 mld do 9 mld zł (2026 r.) i od 11,9 mld do 15,8 mld (2027 r.). Autorki pozwu przekonują, że te wydatki świadczą o “systemowym wykluczeniu, opartym wyłącznie na tym, czy ktoś miał męża lub żonę”.

Taka sytuacja narusza nie tylko zasadę równości, ale także podstawowe prawa człowieka – dlatego skierowałyśmy skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – wyjaśniają w rozmowie z serwisem.

Kolejna zmiana przepisów w tym zakresie będzie możliwa w 2028 roku, kiedy resort przeanalizuje skutki działania programu w pierwszych latach. Wówczas warunki otrzymania renty wdowiej mogą zostać złagodzone. Ale czy powinny? MRPiPS zabrało głos. Jak wyjaśnił Zbigniew Wasiak podczas posiedzenia Komisji Polityki Społeczej, które odbyło się 25 czerwca, renta wdowia nie jest nowym świadczeniem, ale połączeniem dwóch już istniejących.

Przyjęto rozwiązanie już funkcjonujące w systemie – to odblokowanie prawa do pobierania drugiego świadczenia. W przypadku osób samotnych one nie mają prawa do pobierania drugiego świadczenia – wyjaśnił Zbigniew Wasiak z Ministerstwa Rodziny.