Dziedziczenie emerytur i rent – procedury
Spadkobierca może dziedziczyć majątek, długi zmarłego, niezapłacone zobowiązania podatkowe czy koszty pogrzebu. W skład masy spadkowej wchodzą także niematerialne aktywa takie jak chociażby autorskie prawo majątkowe czy prawo do pobrania nadpłaty podatku. Ale czy można dziedziczyć renty i emerytury?
Świadczenia emerytalne i rentowe
Emerytura i renta są świadczeniami okresowymi, do których prawo uzyskuje się po spełnieniu konkretnych warunków. W przypadku emerytury konieczne jest osiągnięcie odpowiedniego wieku oraz posiadanie wymaganych prawem okresów składkowych, czyli zgromadzonego kapitału, z którego będzie wypłacane to świadczenie. W przypadku renty prawo do jej otrzymywania przysługuje, gdy otrzymamy decyzję stwierdzającą niezdolność do wykonywania pracy. Przyznane świadczenie emerytalne lub rentowe nie jest dożywotnie – szczególnie jeśli pojawią się przesłanki decydujące o możliwości zawieszenia lub całkowitego odebrania emerytury czy renty.
Kto może dziedziczyć emerytury i renty?
Przepisy przewidują pewne ograniczenia, które sprawiają, że świadczenia te nie wejdą do ogólnej masy spadkowej, a więc nie będą przysługiwać na zasadach wyznaczanych przez dziedziczenie ustawowe czy testamentowe. Dziedziczenie rent i emerytur ograniczone jest bowiem do konkretnej wysokości, a przede wszystkim – dostępne jest tylko dla określonych osób. Tak więc uprawnionym do pobierania emerytury po zmarłym będzie jego małżonek, a nawet była żona czy mąż, jeśli przysługiwało mu uprawnienie alimentacyjne od spadkodawcy. Warunkiem dziedziczenia emerytury jest jednak ukończenie 50. roku życia w chwili śmierci zmarłego. Takie świadczenie emerytalne nie będzie przysługiwać w pełnej wysokości, a będzie stanowić 85% emerytury wypłacanej za życia współmałżonka.
Jeśli spadkobierca nie spełnia warunków pozwalających na dziedziczenie rent i emerytur, ma jeszcze jedną możliwość – złożenie wniosku o okresową rentę rodzinną. Może otrzymać ją jednak tylko w sytuacji braku dochodu.
Dziedziczenie renty rodzinnej
Szerszy krąg uprawnionych obowiązuje w przypadku renty rodzinnej. Może ją otrzymać nie tylko małżonek zmarłego, ale także jego dzieci (w tym te przysposobione) oraz rodzice zmarłego (w tym także ojczym, macocha czy rodzice adopcyjni). Dziedziczyć rentę będą mogły także przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci zmarłego, z wyłączeniem tych przyjętych w ramach rodziny zastępczej czy rodzinnego domu dziecka. Jeśli chodzi o wysokość świadczenia dziedziczenie rent i emerytur przebiega na tych samych zasadach – również w przypadku renty uprawnieni otrzymają więc 85% świadczenia przysługującego zmarłemu za jego życia.
To jednak nie jedyny warunek, jaki należy spełnić. Przepisy uzależniają możliwość otrzymania renty po zmarłym od pobierania konkretnych świadczeń lub sytuacji życiowej. W związku z tym rentę mogą otrzymać tylko osoby, które:
– posiadały prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy w chwili śmierci spadkodawcy,
– pobierały zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w chwili śmierci spadkodawcy,
– są niezdolne do pracy.
W zakresie ustalania wysokości renty rodzinnej panują takie same zasady, jak przy dziedziczonych emeryturach. Świadczenie tego rodzaju jest więc wypłacane w 85% wysokości świadczenia, które przysługiwało zmarłemu jeszcze za jego życia.
Niepobrane świadczenia emerytalne i rentowe
Zdarza się, że emeryt lub rencista umiera na kilka dni przed pobraniem świadczenia. Wówczas najbliżsi członkowie rodziny nie wiedzą, czy mają wówczas prawo żądać wypłaty zgromadzonych pieniędzy dla nieżyjącego już uprawnionego.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa istnieje możliwość żądania wypłaty niezrealizowanego świadczenia emerytalnego lub rentowego przysługującemu spadkodawcy. Przysługuje ono:
– w pierwszej kolejności współmałżonkowi lub dzieciom zmarłego, które prowadziły wspólnie z nim gospodarstwo domowe,
– w drugiej kolejności współmałżonkowi lub dzieciom zmarłego, które nie prowadziły wspólnie z nim gospodarstwa domowego i nie istnieją osoby, które mieszczą się w kategorii uprawnionych w pierwszej kolejności,
– w trzeciej kolejności innym członkom rodziny, którzy są uprawnieni do otrzymywania renty rodzinnej po zmarłym lub osobom, na których utrzymaniu pozostawał spadkodawca, pod warunkiem, że nie istnieją uprawnieni w pierwszej lub drugiej kolejności.
