Czym są pasywa i jakie są ich rodzaje?
Czym są pasywa?
Pasywa to źródła pochodzenia finansowania, które wskazują na to, kto wyposażył firmę w odpowiednie środki. Ukazują zatem, w jaki sposób przedsiębiorstwo zdobyło pieniądze na zakup aktywów. Aby kompleksowo ocenić stan finansowy firmy, niezbędne jest posiadanie informacji, nie tylko o zasobach majątkowych, ale również o źródłach ich pochodzenia. Pasywa dzielimy ze względu na źródła finansowania.
Kapitał własny
To jedno ze źródeł finansowania, które określa wartość zasobów majątkowych wniesionych do przedsiębiorstwa przez jego właścicieli. Kapitał własny możemy podzielić na:
kapitał podstawowy – czyli najważniejszy kapitał własny. Jego wysokość ustalana jest w umowie spółki i jest ona wpisywana do rejestru. Jest to wkład właścicieli spółki, który pozwolić ma na rozpoczęcie działalności poprzez wniesienie do spółki konkretnych środków. Kapitał może być wniesiony w postaci pieniężnej lub niepieniężnej. Wraz z rozwojem przedsiębiorstwa kapitał ten powinien rosnąć za sprawą przeznaczenia części zysku na zwiększenie majątku przedsiębiorstwa.
kapitał zapasowy – ten rodzaj kapitału może powstać z nadwyżki ceny nad nominalną wartością akcji albo podczas trwającego działania spółki, gdy kapitał zapasowy zwiększa się co roku, dzięki zatrzymywanej przez spółkę części zysku.
kapitał rezerwowy – tworzony przez spółki akcyjne; kapitał rezerwowy ma na celu pokrycie strat lub zobowiązań.
Ponadto kapitał własny możemy podzielić na kapitał własny wewnętrzny, mający swoje pochodzenie w części z zysku netto przedsiębiorstwa, które przypada jego właścicielom, oraz kapitał własny zewnętrzny, który pochodzi z emisji akcji firmy i powiększenia jej udziałów.
Kapitał obcy
Kapitał obcy charakteryzuje konieczność zwrócenia go po upływie ustalonego czasu. Kapitał ten bowiem zostaje oddany przedsiębiorstwu do dyspozycji na konkretny czas. Kapitał obcy może zostać oprocentowany, a wówczas korzystanie z niego wiąże się z koniecznością opłaty odsetek. Do momentu upływu terminu zwrotu, określa się go mianem zobowiązań przedsiębiorstwa, z których możemy wyróżnić przykładowo: zobowiązania wobec dostawców, zobowiązania wobec banków z tytułu kredytów i pożyczek, zobowiązania względem pracowników czy publicznoprawne z tytułu podatków. Zobowiązania przedsiębiorstwa podzielić możemy również ze względu na termin ich spłaty. Wyróżniamy:
zobowiązania długoterminowe, do których zaliczamy długoterminowe pożyczki i obligacje, kredyty bankowe oraz wszelkie inne zobowiązania, których termin zapłaty wynosi powyżej roku od dnia bilansowego.
zobowiązania krótkoterminowe, do których zaliczamy pożyczki, obligacje, kredyty bankowe, zobowiązania z tytułu dostaw, podatki oraz wynagrodzenia, których termin zapłaty wynosi maksymalnie rok od dnia bilansowego.
rozliczenia międzyokresowe, czyli koszty związane z zawarciem udokumentowanej transakcji w jednym momencie, a dotyczące innego okresu.
Bilans rachunkowy
To najważniejsze w przedsiębiorstwie podsumowanie, dotyczące zestawienia aktywów i pasywów, sporządzane na początek i koniec okresu obrachunkowego. Bilans ukazuje składniki majątkowe przedsiębiorstwa oraz źródła ich finansowania. Bilans musi zostać sporządzony przez każdy podmiot prowadzący pełną księgowość. Do ważnych elementów bilansu należą:
nazwa i adres jednostki, której dotyczy bilans,
dzień, w którym sporządzony został bilans,
suma aktywów i pasywów,
wyróżnione pozycje i grupy aktywów wraz z ich wartościami całkowitymi,
wyróżnione pozycje i grupy pasywów wraz z ich wartościami całkowitymi,
podpis osoby sporządzającej bilans oraz podpis kierownika.
Najważniejszą zasadą w bilansie jest zasada równowagi finansowej, która wymaga, by suma aktywów równa była sumie pasywów. Jeśli równość nie zachodzi, oznacza to, że nastąpiły błędy w sporządzeniu bilansu.
