Zasiłek stały, okresowy i celowy w 2020 roku. Zasady wypłacania oraz kwoty zasiłków z pomocy społecznej. Kto może się o nie ubiegać?

Zasiłki pod progiem dochodowym

Głównym czynnikiem określającym prawo do zasiłku jest kryterium dochodowe. Podlega ono weryfikacji co 3 lata i uwzględnieniu tzw. progu interwencji socjalnej. Rada Dialogu Społecznego posiada prawo do wystąpienia z wnioskiem do rządu o zweryfikowanie kwot stanowiących kryteria dochodowe, jeżeli w danym roku kalendarzowym ten dochód będzie równy lub niższy niż minimum egzystencji ustalone przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Obecne stawki kryterium dochodowego zostały określone w 2018 roku i obowiązują po dziś dzień. Wynoszą one odpowiednio: dla osoby samotnie gospodarującej: 701 zł, a dla osoby w rodzinie 528 zł.

Zasiłek stały

Zasiłek stały przysługuje osobie pełnoletniej, która jest niezdolna do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolna do pracy. Obowiązują stałe kwoty kryterium dochodowego, to znaczy – dla osoby samotnej 701 zł, a dla osoby w rodzinie 528 zł. Wysokość zasiłku uzależniona jest od różnicy między kryterium dochodowym, a realnym dochodem. Minimalna wysokość zasiłku to 30 zł, maksymalna zaś została określona na poziomie 645 zł.

Zasiłek okresowy

Zasiłek okresowy przysługuje osobom spełniającym kryterium dochodowe, zarówno jeżeli przebywają w rodzinie, jak i dla samotnie gospodarujących. Jest to świadczenie socjalne pomyślane dla osób, które ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie lub brak możliwości uzyskania uprawnień do świadczeń z innego tytułu znajdują się w trudnym położeniu. Czas wypłacania zasiłku jest zawsze indywidualnie określany i zależy od charakteru sprawy.

Wysokość zasiłku ustalana jest na podstawie różnicy między kryterium dochodowym, a dochodem realnym. Maksymalna wysokość zasiłku, to w przypadku osoby samotnie gospodarującej 418 zł. Minimalna z kolei to 20 zł. Nie może być jednak niższa niż 50 proc. różnicy między kryterium dochodowym, a dochodem. W przypadku rodzin, kwota jest obliczana jedynie na podstawie różnicy dochód-kryterium dochodowe. Tutaj również obowiązuje zasada, że najniższy zasiłek w wysokości 20 zł nie może być niższy niż 50 proc. różnicy. 

Zasiłek okresowy może być wypłacany także niezależnie od dochodu. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy osoba pobierająca świadczenie socjalne podejmie się zatrudnia. Wówczas urząd może zdecydować się na wypłacanie zasiłku okresowego dalej, jednak prawo mówi wprost: taka sytuacja może trwać maksymalnie 2 miesiące, a powtarzać się nie może częściej niż raz na dwa lata.

Zasiłek celowy

Zasiłek celowy przyznawany jest na zaspokojenie potrzeb bytowych. Ustawa nie zawiera dokładnego opisu tego pojęcia, wskazuje jednak przykłady, które mają pomóc urzędnikom w rozpatrywaniu wniosków. Za potrzebę bytową uznaje się zakup leków, żywności, opału, niezbędnych przedmiotów codziennego użytku, czy drobnych napraw i remontów w mieszkaniu. Zasiłek celowy przyznawany jest na podstawie kryterium dochodowego, jednakże osoby lub rodziny poszkodowane w wyniku klęski żywiołowej mogą ubiegać się o zasiłek celowy także w sytuacji, gdy nie spełniają tego kryterium. Kwota zasiłku celowego nie została określona w ustawie, to urząd pomocy społecznej określa wysokość. Warto także pamiętać, że jest to zasiłek fakultatywny, więc urząd może, ale wcale nie musi go wypłacić.

W polskim systemie socjalnym istnieje również specjalny zasiłek celowy. Jest on wypłacany w "szczególnie uzasadnionych przypadkach", Maksymalna wysokość specjalnego zasiłku celowego równa jest kryterium dochodowemu.