Polacy mogą liczyć na nowe świadczenie. To nawet ponad 2 tys. miesięcznie

Samotność i brak opieki wśród seniorów

Współczesny model rodziny, w którym bliscy często mieszkają w odległych miastach lub pracują zawodowo ponad siły, sprawia, że opieka nad seniorem staje się logistycznym i finansowym ciężarem.

Dotychczasowy system wsparcia w Polsce opierał się głównie na placówkach stacjonarnych, które dla wielu są rozwiązaniem ostatecznym i niejednokrotnie traumatycznym. Seniorzy najchętniej pozostają we własnych domach, w znanym sobie otoczeniu, jednak to właśnie tam najtrudniej zapewnić im profesjonalną pomoc medyczną czy wsparcie w codziennych czynnościach.

Minister Marzena Okła-Drewnowicz wielokrotnie podkreślała, że nowa polityka państwa musi odejść od instytucjonalizacji na rzecz wsparcia środowiskowego. Programy takie jak „Senior+” czy „Opieka 75+” były jedynie preludium do systemowych zmian, które teraz przybierają formę konkretnych aktów prawnych.

Statystyki pokazują, że liczba osób powyżej 80. roku życia będzie w najbliższej dekadzie dynamicznie rosnąć, co bez wprowadzenia nowych narzędzi opiekuńczych doprowadziłoby do paraliżu obecnego systemu pomocy społecznej.

Nowy model mieszkalnictwa dla seniorów

Jednym z filarów nadchodzących zmian, obok bezpośrednich świadczeń pieniężnych, jest koncepcja najmu senioralnego oraz rozbudowa bazy dziennych miejsc pobytu. Najem senioralny (system bezpiecznego wynajmu mieszkań dostosowanych do potrzeb osób o ograniczonej mobilności) ma być alternatywą dla Domów Pomocy Społecznej.

Idea zakłada tworzenie przestrzeni mieszkalnych pozbawionych barier architektonicznych (np. braku windy), w których seniorzy mogliby żyć samodzielnie, mając jednocześnie zapewniony dostęp do usług opiekuńczych na wezwanie. To rozwiązanie sprawdza się w krajach Europy Zachodniej, gdzie „silver economy” (gospodarka senioralna) stymuluje rozwój budownictwa dedykowanego.

Równolegle rząd stawia na program dziennych miejsc pobytu, które mają stać się centrami aktywności lokalnej. Zamiast siedzieć w domu, seniorzy będą mogli korzystać z rehabilitacji, zajęć kulturalnych i posiłków, wracając na noc do siebie.

Taki model pozwala utrzymać sprawność intelektualną i fizyczną znacznie dłużej niż izolacja. Według zapowiedzi resortu, tworzenie takich miejsc ma być współfinansowane przez państwo, co odciąży samorządy w realizacji ich zadań własnych z zakresu pomocy społecznej.

Bon senioralny jako finansowy fundament domowej opieki od 2026 roku

Najbardziej wyczekiwanym elementem pakietu jest bon senioralny (świadczenie na pokrycie kosztów usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania), który ma realnie wejść w życie w 2026 roku.

Maksymalna wartość tego świadczenia wyniesie aż 2150 zł miesięcznie, co odpowiada połowie planowanego minimalnego wynagrodzenia w tamtym okresie. Mechanizm przyznawania bonu nie będzie jednak powszechny – kluczowym kryterium stanie się średni miesięczny dochód. Świadczenie to nie trafi bezpośrednio do ręki seniora w formie gotówki, lecz zostanie przekazane w formie opłacenia konkretnych usług u profesjonalnych opiekunów.

Z usług wsparcia w ramach bonu senioralnego może korzystać osoba, która ukończyła 75. rok życia, ma niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności życia codziennego, posiada małżonka lub co najmniej jednego zstępnego oraz której średni miesięczny dochód w ostatnich trzech miesiącach nie przekracza kwoty 3410 złotych - czytamy w uzasadnieniu do ustawy o bonie senioralnym.

To istotne rozróżnienie, które ma zapobiegać nadużyciom i gwarantować, że środki zostaną wydatkowane na poprawę dobrostanu osoby starszej. Warunkiem otrzymania bonu będzie m.in. aktywność zawodowa członków rodziny, którzy ze względu na pracę nie mogą sami sprawować opieki nad bliskim.

Jak ma działać bon senioralny?

Mechanizm bonu senioralnego powstał jako realne wsparcie dla rodzin, które ze względu na konieczność pracy zawodowej nie są w stanie osobiście sprawować opieki nad starszymi krewnymi. Program ten rozwiązuje dotkliwy problem osamotnienia i braku bezpieczeństwa seniorów przebywających samotnie w domach.

W tym modelu to gmina staje się podmiotem odpowiedzialnym za logistykę i zapewnienie opieki, dlatego świadczenie nie ma formy gotówkowej wypłacanej rodzinie. Zamiast tego, fundusze są celowo przeznaczane na pokrycie kosztów konkretnych świadczeń, do których należą:

• Profesjonalna pomoc opiekuńcza i wsparcie domowe realizowane bezpośrednio w miejscu przebywania osoby starszej.
• Logistyka i transport, umożliwiające seniorom bezpieczne dotarcie do placówek oferujących dzienną formę pobytu i aktywizacji.
• Asysta w rutynowych zadaniach, takich jak dbanie o higienę, przygotowywanie dostarczanie posiłków czy dokonywanie niezbędnych zakupów.