Daria Siemion 10.12.2025 16:33

12,4% bezrobocia wśród młodych. Czy wchodzimy w erę straconego pokolenia?

Młodzi przegrywają z AI i doświadczeniem. Najnowsze dane BAEL nie pozostawiają złudzeń Fot. Canva

Choć ogólna kondycja rynku pracy w Polsce pozostaje dobra, najnowszy raport BAEL za 3. kwartał 2025 r. pokazuje rosnące wyzwanie, które coraz mocniej rysuje się na mapie gospodarczej: młodzi pracownicy oraz osoby o niskim wykształceniu mają dziś najtrudniejszą sytuację.

Według raportu „najwyższą stopę bezrobocia odnotowano dla osób najmłodszych, tj. w grupie wieku 15–24 lata – 12,4%”.

To wynik czterokrotnie wyższy niż średnia krajowa, co potwierdza, że wejście na rynek pracy staje się dla młodych poważnym wyzwaniem – nawet w warunkach, w których rośnie liczba pracujących i ogólna aktywność zawodowa.

AI i automatyzacja zmieniają zasady gry

Jednym z nieoczywistych, lecz coraz potężniejszych czynników wpływających na sytuację młodych jest dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji i automatyzacji. Prace, które dawniej były naturalnym początkiem kariery – proste zadania administracyjne, podstawowe opracowywanie danych, grafika, copywriting – dziś coraz częściej wykonują narzędzia AI.

W praktyce oznacza to, że:

wygaszają się stanowiska wejściowe,
firmy oczekują większej samodzielności już na starcie,
kandydaci muszą konkurować nie tylko z innymi młodymi, ale… z algorytmami.
Dla wielu absolwentów to szok. Mamy więc paradoks: praca jest, ale nie dla tych, którzy jej szukają.

Problem „juniorów bez doświadczenia”

Rynek pracy w Polsce – podobnie jak w wielu innych krajach – boryka się z powszechną bolączką: kandydatów na stanowiska juniorskie jest ogromnie dużo, a firm gotowych ich zatrudnić… bardzo niewiele.

Młodzi często trafiają na ogłoszenia, w których „junior” oznacza rok lub dwa lata doświadczenia. Wynika to z coraz większej presji na efektywność i ograniczania ryzyka zatrudnienia. Firmy zamiast inwestować w szkolenie, wolą zatrudnić osoby gotowe do pracy „od jutra”.

Zderzenie tego z realiami edukacji – gdzie młodzi często nie zdobywają praktycznego doświadczenia – powoduje narastającą frustrację.

ZUS naprawi błąd sprzed lat. W tych trzech przypadkach przeliczy emeryturę od nowa

Kobiety i seniorzy poza rynkiem pracy. Raport BAEL pokazuje twarde dane

Nierealne oczekiwania finansowe

Jednym z elementów pogłębiających problem jest także rozjazd między oczekiwaniami młodych a możliwościami rynku. Wielu absolwentów wyobraża sobie, że pierwsza praca powinna zapewnić im wysoką płacę, elastyczność i szybki rozwój.

Tymczasem pracodawcy sygnalizują:

oczekiwania rosną szybciej niż kompetencje,
młodzi rzadziej godzą się na kompromisy,
część kandydatów odrzuca oferty z wynagrodzeniem 4–5 tys. zł netto, licząc na znacznie więcej.

Zjawisko to w badaniach socjologicznych nazywane jest „pułapką aspiracyjną” — kiedy ambicje nie mają oparcia w realnych kwalifikacjach.

Nadopiekuńczość rodziców i późne wchodzenie w dorosłość

Warto zwrócić uwagę także na aspekt społeczny. Polska dołącza do krajów, w których coraz popularniejsze jest zjawisko „extended adolescence” — wydłużonej młodości. Nadopiekuńczość części rodziców, uzależnienie od rodzinnego wsparcia finansowego oraz życie w komforcie domowym powodują, że wejście na rynek pracy niekiedy odkładane jest w czasie.

Z raportu BAEL wynika, że wśród biernych zawodowo młodych znacząca część to uczniowie i studenci:

„23,4% populacji biernych stanowią uczniowie i studenci”.

Choć nauka jest oczywiście uzasadnioną przyczyną bierności, faktem jest, że wielu młodych nie podejmuje pracy nawet dorywczej, a pierwsze doświadczenia zdobywają dopiero po studiach, przez co ich wejście na rynek pracy jest bardziej bolesne.