Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie
BiznesINFO.pl > Polska i Świat > Impeachment, co to jest? Tłumaczymy całą procedurę
Wiktoria Pękalak
Wiktoria Pękalak 22.03.2022 08:33

Impeachment, co to jest? Tłumaczymy całą procedurę

Impeachment, co to jest? Tłumaczymy całą procedurę
MANDEL NGAN/AFP/East News

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Co to jest impeachment,

  • Jakie konsekwencje wynikają z wszczęcia procedury impeachmentu,

  • Impeachment w przeszłości.

Co to jest impeachment?

Impeachment to proces, o którym zrobiło się głośno podczas ostatnich wydarzeń w Stanach Zjednoczonych z udziałem Donalda Trumpa. Na czym dokładnie polega impeachment i w jaki sposób jest przeprowadzany?

Impeachment oznacza w języku angielskim “postawienie w stan oskarżenia”. Jest to proces, w ramach którego odpowiedni organ ustawodawczy rozpatruje zarzuty prawne postawione urzędnikowi państwowemu.

W różnych krajach impeachment może odnosić się do różnych procedur i towarzyszących im konsekwencji, jednak w tym artykule skupimy się na tym, w jaki sposób proces realizuje się w Stanach Zjednoczonych.

Impeachment wywodzi się z anglosaskiej tradycji parlamentarnej i najogólniej mówiąc, służy realizacji odpowiedzialności konstytucyjnej urzędników państwowych (prezydenta, wiceprezydenta) i funkcjonariuszy cywilnych.

Proces impeachmentu jest stanem wyjątkowym, ponieważ oskarżenie i skazanie urzędnika państwowego wiąże się w tym przypadku z obaleniem zwykle obowiązujących procedur konstytucyjnych, takich jak wybory, ratyfikacja, czy mianowanie, w związku z którymi uzyskuje się wysokie stanowiska państwowe.

Procedurę impeachmentu można uruchomić, dopiero gdy uważa się, że osoba obejmująca ważne w państwie stanowisko dopuściła się poważnych nadużyć, takich jak: zdrada, przekupstwo, czy inne poważne wykroczenia.

Na czym polega impeachment?

W Stanach Zjednoczonych wyłączne prawo do oskarżania przysługuje Izbie Reprezentantów - organowi ustawodawczemu, których członkowie wybierani są w wyborach powszechnych, w okręgach jednomandatowych. Wraz z Senatem, Izba Reprezentantów stanowi podstawowe źródło obowiązującego prawa federalnego. Izba, będąc częścią Kongresu, ma prawo dokonywać zmian w Konstytucji, jednak do tego potrzeba poparcia ⅔ członków każdej z izb (podobnie wygląda to także przy wszczynaniu procedury impeachmentu).

Oskarżenie urzędnika państwowego - impeachment jest w Stanach Zjednoczonych tylko pierwszym etapem procedury. Drugi etap wymaga, jak zaznaczyliśmy wyżej zgody dwóch trzecich członków.

Konsekwencje impeachmentu

Co oznacza uruchomienie procedury impeachmentu? Postawienie urzędnika w stan oskarżenia nie musi oznaczać od razu jego odwołania. Proces jest tylko prawnym przedstawieniem zarzutów i stanowi odpowiednik aktu oskarżenia w prawie karnym.

W drugim etapie przeprowadza się drugie głosowanie legislacyjne, które zadecyduje o skazaniu lub braku skazania urzędnika w związku ze stawianymi mu zarzutami.

Jak to wygląda w praktyce? W przypadku Donalda Trumpa Izba Reprezentantów zagłosowała nad zapisami artykułu impeachmentu. Większość zagłosowała “za”, dlatego “akt oskarżenia” przechodzi do drugiego etapu - głosowania w Senacie. Jeśli teraz za “skazaniem” Trumpa zagłosuje ⅔ senatorów, Trump zostanie oficjalnie “skazany”, a jego miejsce zajmuje wiceprezydent (w tym przypadku Mike Pence).

Impeachment na kartach historii

Jak do tej pory Izba Reprezentantów postawiła zarzuty trzem prezydentom Stanów Zjednoczonych: Andrew Johnsonowi w 1868 r. (za wysokie przestępstwa i wykroczenia), Billowi Clintonowi w 1998 r.  (w związku z zarzutami dotyczącymi molestowania seksualnego) oraz Donaldowi Trumpowi - aż dwukrotnie - w 2019 roku (za nadużywanie władzy i utrudnianie pracy Kongresowi) i w bieżącym roku (za podżeganie do powstań w Kapitolu i podejmowanych prób obalenia wyborów prezydenckich).