Tyle komornik może zabrać z emerytury w 2025 roku. Obowiązują limity

Rejestr Długów jest alarmujący

Zadłużenie Polaków pozostaje poważnym problemem społecznym, a statystyki są alarmujące. Dane rejestrów dłużników, takich jak Krajowy Rejestr Długów czy BIK, regularnie wskazują na rosnące kwoty zaległości, liczone już w dziesiątkach miliardów złotych. Co szczególnie niepokojące, problem ten coraz częściej dotyka osób starszych. Zjawisko zadłużenia seniorów narasta, a powody są złożone.

Należą do nich przede wszystkim niskie świadczenia w zderzeniu z systematycznie rosnącymi kosztami życia, szczególnie w obszarze rachunków za media, żywności oraz wydatków na leki i leczenie. Niejednokrotnie dochodzi do tego chęć finansowego wsparcia dzieci i wnuków, co wpędza emerytów w spiralę pożyczek i chwilówek, których późniejsza spłata staje się niemożliwa. Gdy polubowne próby odzyskania należności, takie jak monity czy wezwania do zapłaty, zawodzą, wierzyciel kieruje sprawę na drogę sądową. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku lub nakazu zapłaty opatrzonego klauzulą wykonalności, sprawa trafia do kancelarii komorniczej.

Warto tu stanowczo podkreślić rolę samego komornika. Nie jest on prywatną firmą windykacyjną, która może negocjować warunki, lecz funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Jego zadaniem jest egzekwowanie prawa, czyli odzyskanie pieniędzy należnych wierzycielowi w oparciu o tytuł wykonawczy. Działa on w granicach i na podstawie Ustawy o komornikach sądowych. Ma on prawo do zajęcia różnych składników majątku dłużnika, wynagrodzenia za pracę, środków na rachunkach bankowych, ruchomości (np. samochód) czy nieruchomości, a także, co jest częstą praktyką, świadczeń emerytalno-rentowych.

Na takie emerytury mogą liczyć seniorzy

System świadczeń w Polsce jest niezwykle zróżnicowany, co ma bezpośrednie przełożenie na możliwości egzekucyjne. Z jednej strony Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wypłaca świadczenia rekordowe, sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych miesięcznie, choć są to przypadki jednostkowe, będące efektem bardzo długiego stażu pracy i wysokich składek. Z drugiej strony mamy emeryturę minimalną, która od marca 2025 roku wynosi 1878,91 zł brutto. To kwota, która dla setek tysięcy seniorów stanowi jedyne źródło utrzymania.

Warto dodać, że istnieje też liczna grupa osób pobierających świadczenia niższe od minimalnego, tzw. emerytury groszowe, wynikające z braku wymaganego stażu ubezpieczeniowego. Jednocześnie przeciętna emerytura wypłacana przez ZUS po waloryzacji w marcu 2025 roku oscyluje w granicach 3800-4000 zł brutto. Rozpiętość jest więc ogromna, a portret statystycznego emeryta mocno zaburzony przez skrajności. To właśnie ZUS (lub Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, KRUS, w przypadku rolników) jako organ wypłacający świadczenie, czyli tak zwany płatnik, odgrywa kluczową rolę w procesie egzekucji.

Gdy komornik dokona zajęcia emerytury, wysyłając do ZUS stosowne pismo, Zakład jest administracyjnie i prawnie zobowiązany do dokonywania potrąceń. Nie ma tu pola do dyskusji, ZUS staje się wykonawcą zajęcia. Musi jednak przy tym bezwzględnie przestrzegać przepisów chroniących dłużnika, przede wszystkim ustawy emerytalnej, która gwarantuje pozostawienie mu ustawowego minimum do życia. To na ZUS spoczywa obowiązek prawidłowego obliczenia kwoty potrącenia i kwoty wolnej, zanim przelew opuści Zakład.

Zobacz też: Traci fotel marszałka, ale nie pensję. Tyle jeszcze zgarnie Szymon Hołownia

Tych pieniędzy komornik nie zabierze

W przypadku egzekucji z emerytury lub renty każdemu świadczeniobiorcy przysługuje tzw. kwota wolna od potrąceń. To minimalna suma, której ZUS nie może zabrać, nawet jeśli dana osoba ma długi. Wysokość tej kwoty zależy od rodzaju należności i jest co roku waloryzowana, a więc rośnie wraz z emeryturami. Od marca 2025 roku obowiązują następujące limity:

• 806,67 zł - gdy potrącane są alimenty (również zaległe lub wypłacone przez fundusz alimentacyjny),
• 1331,03 zł - przy innych długach, np. kredytach, mandatach, rachunkach,
• 1064,84 zł - w razie zwracania nienależnie pobranych świadczeń z ZUS,
• 322,66 zł - gdy potrącenia dotyczą opłat za pobyt w domu pomocy społecznej lub opiekuńczym.

ZUS oblicza kwoty potrąceń według ściśle określonych zasad. Najpierw od emerytury lub renty odejmuje składkę zdrowotną i podatek dochodowy. Dopiero od kwoty netto sprawdza, ile może potrącić i czy po odliczeniu zostanie kwota wolna właściwa dla danej sytuacji. Jeśli po odjęciu podatków świadczenie jest niższe niż kwota chroniona, ZUS nie może potrącić niczego. Warto pamiętać, że ZUS stosuje konkretną kolejność potrąceń. W pierwszej kolejności egzekwowane są świadczenia nienależnie wypłacone przez ZUS i nieopłacone składki. Następnie potrącane są alimenty, które mają pierwszeństwo przed innymi długami, a dopiero później inne zobowiązania, takie jak kredyty czy mandaty.

Seniorzy nie muszą składać żadnych wniosków, aby skorzystać z ochrony, ZUS sam pilnuje, by nie naruszyć kwoty wolnej od potrąceń. Warto jednak kontrolować wysokość świadczenia "na rękę”, zwłaszcza po potrąceniach, i w razie wątpliwości zwrócić się do ZUS o wyjaśnienia. Dodatki takie jak dodatek pielęgnacyjny, świadczenia rodzinne czy dodatek dla sierot zupełnych są całkowicie chronione i nie podlegają zajęciu.

Dla wielu emerytów i rencistów te przepisy stanowią kluczową gwarancję bezpieczeństwa finansowego, pozwalają zachować choć minimalne środki do życia nawet w sytuacji egzekucji komorniczej.