Nauka

Amerykańskie National Ignition Facility świętuje kolejny ważny sukces w pracach nad fuzją jądrową. Po osiągnięciu rentowności energetycznej w 2022 r., kiedy z fuzji udało się uzyskać po raz pierwszy więcej energii, niż trzeba jej było dostarczyć, dziś mamy do czynienia z kolejnym krokiem milowym.

Często na fali zachwytów nowymi osiągnięciami techniki zapominamy o ich kosztach energetycznych. Tak jest dzisiaj ze sztuczną inteligencją, ale nie należy zapominać także o niezwykle zasobożernych kryptowalutach. Zużyciu energii przez kopalnie kryptowalut przyjrzała się amerykańska Energy Information Agency – niestety potwierdziły się pesymistyczne prognozy.

Choć finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy miał miejsce wczoraj, to trwają wciąż liczne aukcje, dzięki którym nie tylko można wesprzeć przedsięwzięcie, ale też wylicytować ciekawe przedmioty lub udział w wydarzeniach. Do tej drugiej grupy należy zaliczyć pomysł Uniwersytetu SWPS, a mianowicie spotkanie z robotem.

Politechnika Gdańska ogłosiła prace nad niewielkim ekranoplanem, który ma być pierwszą tego typu konstrukcją na świecie. Statek powstaje w ramach współpracy z Wojskową Akademią Techniczną oraz Instytutem Technicznym Wojsk Lotniczych i jego docelowym zastosowaniem będzie wsparcie morskich działań wojska na morzu.

Choć misja japońskiego lądownika SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) została uznana za sukces, to kontakt z nim został utracony. Zanim jednak do tego doszło, udało się wykonać skan powierzchni Księżyca wokół lądownika. Japońska agencja kosmiczna właśnie opublikowała i pierwsze – i być może ostatnie – fotografie.

Według badań przeprowadzonych przez naukowców Patryka Sofii Lykawki i Takashiego Ito, istnieje możliwość istnienia dziewiątej planety w naszym Układzie Słonecznym. Ich analiza, opublikowana w czasopiśmie naukowym "The Astronomical Journal", sugeruje istnienie nieodkrytej dotąd planety przypominającej Ziemię, lecz o znacznie większych rozmiarach.

Minister Gawkowski rozpoczął swoje rządy w ministerstwie cyfryzacji nakreśleniem ambitnych planów. Obejmują one między innymi wypełnienie białych plam na mapie dostępu do internetu światłowodowego czy ścisłą współpracę z MON-em w zakresie zapewniania Polsce cyberbezpieczeństwa. Szef resortu zapowiedział także powstanie funduszu na rzecz rozwój sztucznej inteligencji.

Thinktank Forum Prawo dla Rozwoju #Law4Growth opublikował dokument „Polityka cyfryzacji. Raport otwarcia”, gdzie sporządzono analizę stanu polskiej cyfryzacji oraz wydano rekomendacje, które maja przyczynić się do jej rozwoju. Eksperci chwalą część rzadowych inicjatyw, jednak inne uznają jednoznacznie za błędy. Wśród nich znalazł się program „Laptop dla ucznia”.

To naprawdę przełomowe odkrycie! Dzięki działaniom astronomów prawdopodobnie czeka nas rewolucja w naszym stanie wiedzy na temat egzoplanet oraz ich formowania. To wszystko za sprawą naukowców, którzy zaobserwowali wyjątkowy układ planetarny wokół gwiazdy HD88986. Zawiera on małą, rzadko spotykaną i zimną egzoplanetę oraz jej sporych rozmiarów towarzysza. Co wynika z tego odkrycia?

Księżyc to niewątpliwie tajemniczy satelita. Jest on podstawą kalendarzy muzułmańskich i żydowskich. W wielu religiach przypisywało mu się nawet znaczenie mistyczne. Lud Indian Navaho uważał go za świętość - niedługo może powrócić do swoich korzeni.

Rok 2024 przejdzie w eksploracji do historii jako ten, w którym nasza cywilizacja zbliżyła się do Słońca najbliżej w całej swojej dotychczasowej historii. Za sprawą sondy Parker Solar Probe mamy zdobyć bezcenne informacje na temat procesów zachodzących w gwieździe, co później może być wykorzystywane w naukach o wpływie aktywności słonecznej na Ziemię.

Rok 2023 zakończył się na Słońcu wielkim rozbłyskiem słonecznym. Ilość wydzielonej energii wywołała tzw. słoneczne tsunami i pozwala sklasyfikować go jako X5. Skutki możemy odczuć wkrótce także na Ziemi.

Rok zaczął się przed kilkunastoma godzinami, a miłośnicy obserwacji nieba już mają na czym zawiesić oko. Rozpoczął się pierwszy w 2024 r. deszcz meteorów i choć pierwsze zjawiska można obserwować już teraz, to na maksimum musimy jeszcze chwilę zaczekać.

Komisja Europejska ogłosiła inaugurację pracy nowego superkomputera. MareNostrum 5 stanął w Barcelonie i należy do dziesiątki najbardziej zaawansowanych maszyn klasy HPC, jakie kiedykolwiek zbudowano. W parze z wydajnością idzie także ekologia. 

Odnalezienie pierwszej gwiazdki na niebie może być w tym roku trudniejsze niż zwykle i to nie tylko ze względu na duże zachmurzenie. Centrum Badań Kosmicznych PAN potwierdza, że coraz większym problemem w Polsce jest zanieczyszczenie nieba światłem, co utrudnia lub wręcz uniemożliwia obserwacje astronomiczne oraz ma negatywny wpływ na ludzi i zwierzęta.

Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ogłosiła, że Philips będzie musiał dokonać naprawy lub wymian setek rezonansów magnetycznych wykorzystywanych na całym świecie. W skrajnych przypadkach wadliwe urządzenia mogą spowodować poważne obrażenia, a nawet zagrażać życiu.

W czerwcu ogłoszono, że Intel, jeden z największych producentów procesorów na świecie, wybuduje w Polsce swoje zakłady. Teraz rozpoczęto rekrutację – na zainteresowanych czeka ok. 2 tys. stanowisk różnego szczebla. Można już zgłaszać swoje kandydatury. 

W mijającym roku wielokrotnie podejmowano próby przewidywań, jak rozwój sztucznej inteligencji wpłynie na poszczególne obszary życia. Kwestią czasu było, aż ktoś zada sobie to pytanie w kontekście Świąt, które rozpoczną się już za kilka dni. Zbadać tę kwestię postanowił serwis Prezentmarzeń.

Jeden z problemów, z którymi mamy do czynienia w przypadku dużych modeli językowych i oprogramowania przetwarzającego język naturalny to ocena ich skuteczności. Brakuje nowych wariacji testu Turinga, ram czy obiektywnych benchmarków. Mimo to OpenAI odpowiedzialne za rozwój ChatGPT właśnie przyznało, że ChatGPT stało się gorsze.

Nokia kontynuuje swoje inwestycje w Polsce. We Wrocławiu powstanie kolejne centrum badań i rozwoju, gdzie opracowywane będą priorytetowe dla tej firmy sprzęt i oprogramowanie telekomunikacyjne. Decyzja o budowie R&D została sfinalizowana równolegle do trwającej fali zwolnień w Nokii, które nie ominą także Wrocławia.

Parlament Europejski ogłosił, że udało się zatwierdzić treść aktu o sztucznej inteligencji. Tym samym Unia Europejska wytworzyła jako pierwsza na świecie kompleksową regulację dotyczącą rozwoju SI. Według wielu europarlamentarzystów mamy do czynienia z historycznym dniem.

Zeszłoroczna premiera ChatGPT musiała być dla Google jak kubeł zimnej wody – z dnia na dzień silnik LLM, w dodatku finansowany przez Microsoft, poważnie zagroził wyszukiwarce. Korporacja próbowała różnych środków, by zbudować coś podobnego, lecz do premiery udało się doprowadzić się to dopiero teraz – światło dzienne ujrzał duży model językowy Google, Gemini.

Działalność SpaceX, przede wszystkim zaś zapewniającej satelitarny dostęp do internetu inicjatywie Starlink, wzbudza jak sam twórca, Elon Musk, liczne kontrowersje. Można właśnie do nich doliczyć nową – zauważono, że po startach rakiet na niebie pojawia się zjawisko nazwane już „SpaceX aurora”.

W ostatnim czasie część mediów podała informację, że ludzkość opracowała już ogólną sztuczną inteligencję, a także, że ma to być największe osiągnięcie w jej historii. O jakichkolwiek potwierdzeniach tych wieści nie ma mowy, powiększa się za to grono wątpiących i studzących entuzjazm wobec AGI.

Rok 2024 zmierza ku końcowi, ale zanim do niego dojdzie będziemy mieli jeszcze dwie okazje do obserwacji tzw. deszczu meteorytów. Pierwszy z nic rozpocznie się już jutro!

Sukcesem zakończyło się uruchomienie reaktora JT-60SA, największego reaktora fuzyjnego na świecie, który znajduje się w Japonii. To krok milowy w pracach nad wykorzystywaniem tego rodzaju jednostek w systemach energetycznych – choć na razie nie są one wystarczająco efektywne, w przyszłości mogą zastąpić inne rodzaje reaktorów jądrowych.

Tempo rozwoju silników przetwarzających język naturalny oraz dużych modeli językowych w ciągu ostatniego roku sprawił, że dysponowanie własnymi narzędziami tego rodzaju stanowi o konkurencyjności lub jej braku. W Polsce do podobnych wniosków doszła część środowiska akademickiego i powołała do życia konsorcjum Polish Large Language Universal Model.

Dzisiejszego wieczoru zapowiada się na nie lada ucztę dla każdego, kto lubi oglądać nocne niebo. Zwiększona aktywność słoneczna może sprawić, że z niemal całego terytorium Polski będzie można obserwować zorzę polarną. Kiedy i gdzie będzie można ją zobaczyć?