Rząd szykuje "test na Polaka". Kandydaci przejdą egzamin na zupełnie nowych zasadach

Nowe podejście do obywatelstwa – co chce zmienić MSWiA?

Reforma przygotowywana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) ma zmienić dotychczasowe zasady przyznawania obywatelstwa polskiego. Jak podkreślają przedstawiciele resortu, nie chodzi jedynie o kwestie proceduralne, ale o zbudowanie systemu, który ma lepiej odzwierciedlać wartości i tożsamość narodową.

Wiceszefowa MSWiA Magdalena Roguska wskazała, że nadchodzące zmiany mają być elementem szerszej strategii, której celem jest wzmocnienie integracji społecznej.

Obywatelstwo polskie powinno być bezpieczne. To znaczy, że powinno z jednej strony zabezpieczać obywateli naszego kraju, a z drugiej strony dawać gwarancję, że osoby, które to obywatelstwo uzyskują, są w odpowiedni sposób zintegrowane. Tutaj mają centrum swojej aktywności życiowej, szanując i znając naszą kulturę, tradycje, język i są lojalne wobec naszego państw – powiedziała wiceminister Roguska.

Zmiany, nad którymi ministerstwo pracuje od kilku miesięcy, mają – jak deklarują urzędnicy – podnieść rangę polskiego obywatelstwa i zapewnić, że trafia ono wyłącznie do osób, które w pełni utożsamiają się z Polską.

Wprowadzenie nowych zasad ma również znaczenie symboliczne. Polska, jako państwo członkowskie Unii Europejskiej, przyciąga coraz więcej osób z zagranicy, dla których polski paszport oznacza także dostęp do unijnych praw i swobód. Dlatego – jak wskazują przedstawiciele rządu – konieczne jest zapewnienie, by nadawanie obywatelstwa wiązało się z realnym związkiem z krajem.

Obywatelstwo polskie po nowemu: Integracja, język, lojalność

Kolejnym krokiem w reformie ma być wprowadzenie testu obywatelskiego, który oceni znajomość języka polskiego, wartości narodowych i poziom integracji z polskim społeczeństwem. Test miałby odbywać się dwa razy w roku, a jego forma – jak zapowiedział wiceminister Maciej Duszczyk – będzie „przejrzysta i zrozumiała dla kandydatów”.

Kładziemy nacisk na to, by osoba ubiegająca się o obywatelstwo posługiwała się dobrze językiem polskim – będzie to warunek konieczny do uzyskania obywatelstwa RP. Konieczne będzie także podpisanie aktu lojalności wobec państwa polskiego – zaznaczyła Magdalena Roguska.

Wiceminister Duszczyk dodał, że proponowane przepisy mają charakter systemowy i opierają się na czterech kluczowych filarach:

• długości pobytu w Polsce,
• lojalności wobec państwa,
• teście obywatelskim,
• rezydencji podatkowej.

To – jak podkreślił – pozwoli zachować równowagę między otwartością Polski a troską o bezpieczeństwo narodowe.

Tu nie chodzi o kwestie pobytowe cudzoziemców. Tu chodzi o pewną emanację narodu, jaką jest obywatelstwo. Każde państwo dba o to, żeby to obywatelstwo było przyznawane tym, którym państwo chce je nadać – powiedział Maciej Duszczyk.

Rządowi zależy także na tym, aby projekt miał szerokie poparcie społeczne i polityczne. Z tego powodu 27 października w siedzibie resortu odbędzie się debata o przyszłości polskiego obywatelstwa, w której udział zapowiedzieli m.in. przedstawiciele wszystkich klubów parlamentarnych oraz Prezydent RP Karol Nawrocki.

Test obywatelski i wydłużony pobyt – szczegóły reformy ujawnione przez MSWiA

Najważniejsze propozycje, które znalazły się w projekcie ustawy, dotyczą wprowadzenia testu obywatelskiego, wydłużenia wymaganego okresu pobytu oraz obowiązku podpisania aktu lojalności wobec państwa. Kandydaci będą musieli wykazać się znajomością polskiej historii, prawa, kultury i języka, a także potwierdzić swoje zaangażowanie w życie społeczne i zawodowe w Polsce.

Według propozycji MSWiA, cudzoziemcy ubiegający się o obywatelstwo będą musieli udowodnić co najmniej ośmioletni okres pobytu w Polsce – trzy lata w ramach pobytu czasowego i pięć lat stałego. Dla posiadaczy Karty Polaka okres ten ma wynosić minimum trzy lata, a w przypadku repatriantów – jeden rok.

Mówimy o bezpieczeństwie, lojalności wobec państwa, teście obywatelskim i dobrej znajomości języka polskiego. To są wszystko bardzo ważne kwestie, które musimy poddać poważnej debacie – powiedziała wiceszefowa MSWiA Magdalena Roguska.

Wiceminister Marcin Kierwiński, otwierając debatę w resorcie, podkreślił, że Polska pozostaje krajem otwartym, ale chce mieć pełną kontrolę nad procesem przyznawania obywatelstwa.

Polska dynamicznie się rozwija, jest krajem, który daje ogromne możliwości oraz bezpieczeństwo. Obywatelstwo to nie tylko przywilej, to także obowiązek wobec państwa i narodu. Polski paszport to symbol wiarygodności i zaufania – powiedział Kierwiński.

Projekt rządowy jest częścią szerszej strategii migracyjnej zatytułowanej „Odzyskać kontrolę i zapewnić bezpieczeństwo”, przyjętej w październiku 2024 roku. Zakłada ona zaostrzenie kryteriów oraz dokładniejszą weryfikację motywacji cudzoziemców, którzy chcą zostać obywatelami Polski.

Bardzo byśmy chcieli, żeby akurat ten akt prawny został przyjęty olbrzymią większością w parlamencie, ponieważ dotyczy najbardziej istotnego funkcjonowania polskiego narodu, jakim jest nadawanie obywatelstwa – podkreślił wiceminister Duszczyk.