Gotówka znika z bankomatów w Polsce. Europejskie banki apelują do klientów

Tak Polska szykuje się na kryzys. Od RCB po lokalny plecak ewakuacyjny

Gdy w pierwszych dniach września myśliwce kolejny raz poderwały się, by sprawdzić niezidentyfikowany obiekt nad Podlasiem, rządowe kanały ostrzegawcze uruchomiły lawinę powiadomień. Najgłośniejszy okazał się poradnik Rządowego Centrum Bezpieczeństwa o tzw. plecaku ewakuacyjnym – zestawie, który ma pozwolić rodzinie przetrwać 72 godziny bez wsparcia służb.

Poza żywnością i lekami dokument podkreśla „gotówkę w drobnych nominałach”, bo terminale mogą milczeć. Już dobę później liczba wyszukiwań frazy „limit wypłaty w bankomacie” w polskim Google skoczyła o 27 proc. – a w przygranicznych powiatach część maszyn świeciła pustkami.

Europa bije na alarm: trzymaj banknoty w domu. Trend rośnie też w Polsce

Ostrożność rekomendują dziś nie tylko polskie służby. Już w grudniu 2024 r. Holenderski bank centralny DNB wraz ze stowarzyszeniem NVB zaapelował, by każda rodzina trzymała w domu kilkaset euro “na wypadek cyberataku”. To odwrót od wcześniejszego kursu na społeczeństwo bezgotówkowe. Echa podobnych zaleceń słychać również nad Wisłą: NBP informuje, że w kwietniu 2025 r. wartość gotówki w obiegu wzrosła o 10,2 mld zł (+2,5 proc. m/m), do rekordowych 414 mld zł. Podobne apele płyną ze Szwecji, gdzie urząd obrony cywilnej wskazuje minimalny zapas 2 000 SEK (około 800 zł) na gospodarstwo.

Europejski krajobraz wygląda więc coraz mniej cyfrowo, a debata wraca do podstawowej funkcji pieniądza jako nośnika wartości w fizycznej formie. Gotówki na rynku wciąż przybywa, choć kolejek z marca 2020 r. nie widać. Jaką kwotę powinni trzymać w domach Polacy?

Ile gotówki warto mieć w domu? Banki zabrały głos ws. funkcjonowania bankomatów

Ile gotówki warto mieć pod ręką? Ekonomiści wskazują zapas na 3–5 dni podstawowych wydatków rodziny. Dla przeciętnego gospodarstwa domowego to 800–1200 zł. Warto przy tym pamiętać o limitach ubezpieczeniowych: polisy mieszkaniowe pokrywają straty w gotówce do 1 000–2 000 zł. Trzymanie większej kwoty pod materacem zwiększa ryzyko kradzieży i nieodzyskanej straty. Eksperci radzą rozbić środki: część w banku, część w sejfie lub skrytce, by zrównoważyć płynność i bezpieczeństwo. Pytanie tylko, czy w obliczu rosnącej popularności gotówki, Polacy zdążą ją wypłacić?

W I kwartale 2025 roku średnia wypłata z bankomatu podskoczyła do 937 zł, o symboliczne 12 zł kw/kw. Liczba transakcji wzrosła zaledwie o 1,6 proc., co mieści się w granicach szumu statystycznego. Banki zapewniają o wysokich rezerwach i procedurach szybkiego uzupełniania kaset – chwilowe braki nie oznaczają systemowego ryzyka.

Rosnący apetyt na banknoty odzwierciedla poziom lęku. Jeżeli incydenty militarne i ostrzeżenia będą się mnożyć, fizyczny pieniądz może wrócić do łask silniej, niż zakładają strategie cyfryzacji. Lepiej jednak mieć awaryjny zapas niż całe oszczędności w szufladzie.