Nowe miasta na mapie Polski od 1 stycznia 2026 r. Resort ujawnił listę

Postępująca urbanizacja Polski

Proces urbanizacji w naszym kraju od lat nie polega wyłącznie na rozrastaniu się metropolii, lecz na odzyskiwaniu miejskiej tożsamości przez mniejsze ośrodki. Obecnie w Polsce mamy już ponad tysiąc miast, a ich liczba systematycznie rośnie z każdym rokiem. Aby miejscowość mogła ubiegać się o status miasta (jednostka osadnicza o przewadze zabudowy zwartej i funkcjach pozarolniczych), musi spełnić szereg rygorystycznych wymogów, które są skrupulatnie weryfikowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Kluczowym wskaźnikiem jest tutaj charakter zabudowy oraz posiadanie niezbędnej infrastruktury technicznej, takiej jak sieć wodociągowa, kanalizacyjna czy gazowa. Resort zwraca również uwagę na strukturę zatrudnienia mieszkańców, choć przepisy nie narzucają sztywnego progu procentowego, to jako wskaźnik pomocniczy bierze się pod uwagę fakt, czy większość populacji danej miejscowości utrzymuje się z działalności pozarolniczej.

Wiele ośrodków starających się o zmianę statusu to tak zwane miasta restytuowane. Mowa o miejscowościach, które posiadały prawa miejskie w przeszłości, ale utraciły je najczęściej w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym w 1869 roku. Dla takich społeczności powrót do grona miast jest aktem dziejowej sprawiedliwości i powodem do dumy. Choć kryterium demograficzne mówi o przynajmniej dwóch tysiącach mieszkańców, rząd wykazuje się w tym zakresie pewną elastycznością, szczególnie jeśli dana miejscowość posiada bogatą historię i wyraźnie wykształcone centrum o charakterze miejskim z rynkiem oraz miejską architekturą. To właśnie te elementy sprawiają, że granica między dużą wsią a małym miastem staje się w Polsce coraz bardziej płynna, a lokalne samorządy chętnie korzystają z tej ścieżki awansu.

Tak nadawane są prawa miejskie

Procedura nadania praw miejskich jest procesem wieloetapowym i wymaga ścisłej współpracy na linii samorząd-rząd. Wszystko zaczyna się od konsultacji społecznych, w których mieszkańcy muszą wyrazić poparcie dla planowanych zmian. Głos obywateli jest fundamentem wniosku, który następnie trafia pod obrady rady gminy. Jeśli radni przyjmą stosowną uchwałę, dokumentacja zostaje przekazana do wojewody, który wydaje swoją opinię.

Ostateczna decyzja należy jednak do Rady Ministrów, która wydaje rozporządzenie zazwyczaj w połowie roku poprzedzającego zmiany. Różnice między miastem a innymi jednostkami samorządu terytorialnego są widoczne przede wszystkim w sposobie zarządzania i możliwościach pozyskiwania środków zewnętrznych. Gmina wiejska po uzyskaniu praw miejskich staje się gminą miejsko-wiejską, co pozwala jej na równoległe ubieganie się o fundusze przeznaczone zarówno dla obszarów wiejskich, jak i te dedykowane na rozwój miejskiej infrastruktury i rewitalizację.

Często podnoszoną kwestią są skutki administracyjne i finansowe dla przeciętnego mieszkańca. Wbrew obiegowej opinii nadanie praw miejskich nie musi wiązać się z automatycznym wzrostem podatków lokalnych, gdyż ich wysokość ustalana jest indywidualnie przez rady gmin, a nie narzucana odgórnie ze względu na status miejscowości. Zmienia się natomiast prestiż inwestycyjny, nowe miasto staje się bardziej widoczne na mapach i w rejestrach, co może przyciągać nowych przedsiębiorców szukających dobrze skomunikowanych i uporządkowanych urbanistycznie lokalizacji. Ponadto burmistrz, który zastępuje dotychczasowego wójta, zyskuje nowe narzędzia w zakresie planowania przestrzennego, co ułatwia zarządzanie gruntami i ich przekształcanie pod budownictwo wielorodzinne czy obiekty użyteczności publicznej.

Zobacz też: Kontrole już ruszyły w Polskę. Za wizytę trzeba zapłacić, padły konkretne stawki

W Polsce pojawi się sześć nowych miast

Od 1 stycznia 2026 roku oficjalnie przywitamy na mapie sześć nowych miast, które pomyślnie przeszły całą procedurę weryfikacyjną. Na liście zmian znalazły się miejscowości z różnych regionów kraju, co pokazuje, że trend urbanizacyjny jest zjawiskiem ogólnopolskim. Status miasta otrzymają: Janów Podlaski w województwie lubelskim, Stanisławów, Małkinia Górna oraz Staroźreby w województwie mazowieckim, Branice w województwie opolskim oraz Janów w województwie śląskim. Szczególną uwagę zwraca Mazowsze, które zyskuje aż trzy nowe ośrodki miejskie, co potwierdza dynamiczny rozwój gospodarczy tego regionu. Jednocześnie warto odnotować rzadszy przypadek zmiany nazwy całej jednostki administracyjnej, gmina Nowe Miasto Lubawskie od nowego roku będzie funkcjonować pod nazwą gmina Bratian.

Zmiany nie kończą się jednak wyłącznie na nadaniu praw miejskich. Rządowe rozporządzenie przewiduje również korekty granic wielu istniejących już jednostek, co ma na celu lepsze dopasowanie podziału terytorialnego do rzeczywistego układu zabudowy i potrzeb mieszkańców. Modyfikacje obejmą między innymi gminy Piwniczna-Zdrój, Rytro, Zembrzyce oraz miasta takie jak Radzionków, Piekary Śląskie czy Zbąszynek.

Dla nowo upieczonych miast, jak Małkinia Górna czy Janów Podlaski, rok 2026 będzie okresem intensywnej pracy nad nowym wizerunkiem. Samorządy te liczą na zwiększenie atrakcyjności turystycznej oraz łatwiejszy dostęp do instrumentów wsparcia w ramach polityki spójności, co w dłuższej perspektywie powinno przełożyć się na wyższą jakość życia mieszkańców i modernizację lokalnego rynku pracy. Transformacja w miasto to bowiem nie koniec, a dopiero początek drogi do budowy nowoczesnego i silnego ekonomicznie ośrodka.