MOPS lub GOPS daje 215 zł co miesiąc, nie patrząc na dochód. Mało Polaków wie o tym zasiłku
Życie z chorobą przewlekłą to nieustanne wyzwanie logistyczne i finansowe. Koszty zakupu leków i sprzętu potrafią znacząco obciążyć domowy budżet. W gąszczu przepisów łatwo przeoczyć świadczenia, które należą się pacjentom niezależnie od ich statusu majątkowego. O tym konkretnym wiele osób zapomina, wiadomo, jak się o nie starać.
Na te zasiłki mogą liczyć Polacy
Wiele osób niesłusznie utożsamia Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS) oraz Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej (GOPS) wyłącznie ze wsparciem dla osób zmagających się ze skrajnym ubóstwem czy wykluczeniem społecznym. Tymczasem instytucje te odgrywają znacznie szerszą rolę w systemie zabezpieczenia społecznego w Polsce. To właśnie one są odpowiedzialne za realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, w tym za wypłatę świadczeń rodzinnych oraz opiekuńczych. Oznacza to, że do drzwi MOPS-u czy GOPS-u pukać mogą nie tylko osoby w kryzysie bezdomności, ale również rodziny z dziećmi, opiekunowie osób z niepełnosprawnościami oraz same osoby z niepełnosprawnościami, szukający wsparcia w pokryciu kosztów związanych z rehabilitacją czy leczeniem.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że kompetencje tych ośrodków są ściśle określone ustawowo. Zajmują się one weryfikacją wniosków, sprawdzaniem kryteriów dochodowych, tam, gdzie są one wymagane, oraz wydawaniem decyzji administracyjnych o przyznaniu bądź odmowie świadczenia. W przypadku diabetyków kluczowe jest zrozumienie, że MOPS nie pełni funkcji medycznej i nie ocenia stanu zdrowia pacjenta. Ośrodek ten jest jedynie wykonawcą woli ustawodawcy, opierającym swoje decyzje na dokumentach dostarczonych przez wnioskodawcę, przede wszystkim na orzeczeniach o niepełnosprawności wydawanych przez zupełnie odrębne komisje lekarskie.
Zasiłki wypłacane przez te instytucje można podzielić na dwie główne grupy: te uzależnione od dochodu, jak zasiłek rodzinny, oraz te, które przysługują niezależnie od zarobków, o ile spełnione są przesłanki medyczne lub wiekowe. Do tej drugiej grupy należy jeden z kluczowych zasiłków, będący jedną z form rekompensaty za wydatki ponoszone w związku z koniecznością zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Dla wielu chorych, szczególnie rodziców małych pacjentów, jest to podstawowe świadczenie, o które ubiegają się tuż po diagnozie.
Tym Polakom przysługuje zasiłek
Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego to temat, który od lat budzi gorące dyskusje w środowisku osób z niepełnosprawnościami. Kwota ta wynosi obecnie 215,84 zł miesięcznie i w przeciwieństwie do wielu innych świadczeń socjalnych, nie jest ona co roku waloryzowana wskaźnikiem inflacji. Dla porównania, świadczenie pielęgnacyjne, przeznaczone dla opiekunów rezygnujących z pracy, regularnie rośnie i w 2025 roku ma przekroczyć 3000 zł. Mimo że 215,84 zł może wydawać się kwotą niewielką w zderzeniu z rynkowymi cenami leków i sprzętu medycznego, w skali roku daje to ponad 2500 zł dodatkowych środków, które mogą pokryć część kosztów eksploatacyjnych pompy insulinowej czy zakupu sensorów do ciągłego monitoringu glikemii (CGM).

Komu zatem przysługują te pieniądze? Ustawa precyzuje trzy główne grupy uprawnionych: niepełnosprawne dzieci, osoby powyżej 16. roku życia ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osoby, które ukończyły 75 lat. W przypadku cukrzycy typu 1, która jest chorobą autoimmunologiczną i nieuleczalną, sprawa wydaje się oczywista, jednak w praktyce samo rozpoznanie choroby, oznaczane kodem ICD-10 E10, nie gwarantuje automatycznego przyznania pieniędzy. Kluczem jest posiadanie ważnego orzeczenia o niepełnosprawności.
Dla dorosłych diabetyków droga do zasiłku jest węższa. Osoba po 16. roku życia musi legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o stopniu umiarkowanym, pod warunkiem że niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia. Cukrzyca typu 1, zazwyczaj diagnozowana w wieku dziecięcym lub młodzieńczym, często spełnia ten drugi warunek. Należy jednak pamiętać, że komisje orzekające biorą pod uwagę nie samą nazwę jednostki chorobowej, ale jej wpływ na funkcjonowanie organizmu, w tym występowanie powikłań takich jak retinopatia czy nefropatia, częstotliwość hipoglikemii oraz stopień samodzielności pacjenta w prowadzeniu terapii.
Zasiłek pielęgnacyjny dla cukrzyków. Tak Polacy mogą zdobyć zasiłek
Proces ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny dla osoby z cukrzycą typu 1 rozpoczyna się długo przed wizytą w MOPS-ie. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest zgromadzenie pełnej dokumentacji medycznej. Historie chorób ze szpitala, w tym karty wypisowe z momentu diagnozy oraz hospitalizacji z powodu kwasicy ketonowej lub ciężkich niedocukrzeń, zaświadczenia od diabetologa o przebiegu leczenia oraz wyniki badań potwierdzające ewentualne powikłania stanowią fundament wniosku. Z kompletem dokumentów należy udać się do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności właściwego dla miejsca zamieszkania.
W przypadku dzieci procedura ta ma szczególne znaczenie. Rodzice małych diabetyków walczą nie tylko o sam status osoby niepełnosprawnej, ale przede wszystkim o zawarcie w orzeczeniu dwóch kluczowych punktów: punktu 7, mówiącego o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, oraz punktu 8, wskazującego na konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Otrzymanie tych wskazań jest warunkiem koniecznym, by w przyszłości móc ubiegać się także o znacznie wyższe świadczenie pielęgnacyjne dla rodzica, jeśli ten zrezygnuje z pracy zawodowej. Jednak do otrzymania samego zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 215,84 zł co do zasady wystarcza orzeczenie o niepełnosprawności, nawet jeśli nie zawiera tych konkretnych wskazań.
Gdy decyzja zespołu orzekającego stanie się prawomocna, można przystąpić do finalnego etapu. Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego składa się w urzędzie gminy lub miasta (wspomniane MOPS-y i GOPS-y) lub drogą elektroniczną, np. przez portal Emp@tia. Formularz jest stosunkowo prosty i wymaga podania podstawowych danych osobowych. Do wniosku obligatoryjnie dołącza się kopię orzeczenia o niepełnosprawności, przedstawiając oryginał do wglądu. Co ważne, prawo do zasiłku przysługuje na czas ważności orzeczenia. Jeśli jest ono wydane na stałe, świadczenie również przyznawane jest bezterminowo. W przypadku orzeczeń czasowych, po ich wygaśnięciu całą procedurę medyczną trzeba przejść od nowa.