Kiedy warto pomyśleć o działalności nierejestrowanej?
30 kwietnia 2018 roku zmieniło się prawo w zakresie przedsiębiorczości i działalności. Tzw. konstytucja dla biznesu pozwoliła na szereg nowych rozwiązań, w tym między innymi na tzw. firmę na próbę. Działalność ta nie musi być zarejestrowana, by móc sprawdzić, jak dana osoba radzi sobie w kontekście funkcjonowania w przestrzeni rynkowej. Dzięki temu procedury są uproszczone, a rozpoczęcie przygody z biznesem, teoretycznie, prostsze. Jak działa i kiedy można się na to zdecydować?
Kiedy rejestracja działalności nie jest wymagana?
Co do zasady działalność gospodarcza powinna zostać zarejestrowana, by móc otrzymać Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) oraz Regon. Do tego pojawiają się nazwa i wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jednak są takie przypadki, gdy nie trzeba bawić się w dokumentację, a można po prostu zacząć pracować, prowadząc tzw. firmę na próbę. O co chodzi?
Mowa o działalności nierejestrowanej, czyli takiej formie działalności gospodarczej, która nie wymaga rejestracji. Jednak, aby móc skorzystać z tego rozwiązania, trzeba spełnić kilka warunków:
a) Trzeba funkcjonować jako osoba fizyczna i osiągać przychody w każdym miesiącu nie wyższe niż 50% minimalnego wynagrodzenia (czyli nie więcej niż 1400 złotych w 2021 roku).
b) Nie mieć działalności gospodarczej i wcześniej jej nie prowadzić w przeciągu 5 lat, a więc 60 miesięcy. Jeśli działalność była prowadzona, to trzeba mieć przerwę we wpisie w CEIDG co najmniej rok od wykreślenia z ewidencji.
c) Nie wykonywać działalności w ramach spółki cywilnej.
d) Nie prowadzić tzw. działalności regulowanej, czyli wymagającej koncesji lub pozwolenia.
Obowiązki i korzyści wynikające z działalności nierejestrowanej
Wiemy już, kiedy możesz prowadzić działalność nierejestrowaną, zwaną także nierejestrową, ale nie wiemy, co z tego można mieć. Otóż lista korzyści jest całkiem spora. Po pierwsze opłaty. Przedsiębiorca bez zarejestrowanej firmy nie musi płacić składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, składek na ubezpieczenie zdrowotne, comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy itp. Do tego dochodzi kwestia możliwości, a nie przymusu, w byciu płatnikiem VAT.
Po drugie chodzi także o papierologię. Nie trzeba przejmować się prowadzeniem skomplikowanej księgowości ani szukać biura rachunkowego, które miałoby prowadzić Księgę Przychodów i Rozchodów. Do tego nie trzeba składać wniosków ani do ZUS-u, ani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wszystko dzieje się niemalże bez udziału osoby fizycznej, a więc bez nerwowego szukania rozwiązań prawnych.
Jednak jednocześnie trzeba pamiętać, że to, że można korzystać z benefitów wynikających z prowadzenia działalności nierejestrowanej, to nie znaczy, że nie ma w tu żadnych obowiązków. I tak od momentu startu „firmy na próbę” należy:
a) prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży,
b) przestrzegać praw konsumentów,
c) wystawiać faktury lub rachunki na wyraźne życzenie klienta,
d) rozliczać przychody z działalności wraz z odliczeniem kosztów w zeznaniu podatkowym PIT-36 zgodnie ze skalą podatkową.
Czy przy działalności nierejestrowanej można być płatnikiem VAT?
Istotne jest, by mieć świadomość, że najczęściej działalność nierejestrowana nie wymaga statusu płatnika VAT. To nie oznacza, że przedsiębiorca nie może się na takie rozwiązanie zdecydować. Jednak ważne jest zastrzeżenie, że są branże, w których złożenie druku VAT-R przy „firmie na próbę” i tak będzie wymagane. Trzeba więc mieć świadomość tego, czy branża, w której się działa, nie została objęta dodatkowymi wymaganiami.
Najczęściej chodzi o kilka sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność:
a) działa na rynku prawniczym,
b) zajmuje się produkcją jubilerską lub wyrobami z metali szlachetnych,
c) funkcjonuje jako doradca (ale nie w zakresie hodowli zwierząt czy działalności rolniczej).
Co ważne, przed złożeniem formularza VAT-R osoba prowadząca nierejestrową firmę musi uzyskać NIP drukiem NIP-2.
Przekroczenie limitów – co z działalnością nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowana daje możliwość na zarobek legalny i wygodny – bez składek ZUS i ubezpieczeniowych, bez rejestracji w CEIDG, bez problemów związanych ze skomplikowaną księgowością. Jednak co w sytuacji, gdy limit, a więc na 2021 rok 1400 złotych brutto miesięcznie, zostanie przekroczony?
Wówczas nie dzieje się nic złego. W takim przypadku przedsiębiorca po prostu ma 7 dni na zarejestrowanie działalności i prowadzenie jej już na normalnych zasadach. Co ważne, może skorzystać z wszelkich preferencyjnych składek przysługujących początkującym. Często więc nierejestrowanie firmy może się początkowo opłacać.
