Zmiany w prawie od 2 stycznia. Zrobisz to - zapłacisz nawet 30 tys. złotych kary

Statystyki pożarowe w Polsce

Statystyki pożarowe w naszym kraju od lat wykazują silną sezonowość, która jest bezpośrednio powiązana z cyklem życia gospodarczego oraz zmianami klimatycznymi. Największe natężenie niebezpiecznych zdarzeń obserwujemy w dwóch okresach: wczesną wiosną oraz w szczycie sezonu grzewczego. Wiosenne pożary to w dużej mierze efekt szkodliwego i prawnie zabronionego procederu wypalania traw, który mimo licznych kampanii edukacyjnych wciąż niszczy setki hektarów nieużytków i lasów. Z kolei zima to czas, w którym domowe systemy grzewcze są eksploatowane do granic możliwości, co przy braku odpowiedniej konserwacji staje się zarzewiem tragedii w budynkach mieszkalnych. Mechanizm powstawania ognia często opiera się na tak zwanym trójkącie spalania, czyli jednoczesnym wystąpieniu paliwa, utleniacza i bodźca energetycznego, którym najczęściej jest niestety bezmyślność lub rażące zaniedbanie człowieka.

Najrzadziej do pożarów dochodzi w okresach przejściowych, takich jak późna jesień, pod warunkiem, że wilgotność ściółki leśnej pozostaje na wysokim poziomie. Skutki takich zdarzeń wykraczają daleko poza straty materialne, obejmując trwałą degradację lokalnych ekosystemów oraz ogromne koszty akcji ratowniczych ponoszone przez budżet państwa. Warto zauważyć, że dynamika wzrostu incydentów wymusiła na służbach zmianę podejścia do prewencji. Reorganizacja zespołów kontrolnych oraz usprawnienie procesów monitorowania obszarów zagrożonych to kroki, które mają na celu ograniczenie liczby interwencji. Ostatecznie jednak to świadomość obywateli pozostaje kluczowym czynnikiem, a na ogólne poczucie bezpieczeństwa wpływa szereg złożonych uwarunkowań społeczno-gospodarczych, wśród których sprawność służb jest tylko jednym z elementów.

Najczęstsze przyczyny pożarów w Polsce

Stwarzanie zagrożenia pożarowego to termin, który w polskim prawie odnosi się do szeregu czynności mogących, choć nie muszących, doprowadzić do wybuchu ognia. Mowa tu o tak prozaicznych sprawach, jak blokowanie dróg ewakuacyjnych w blokach, składowanie materiałów łatwopalnych w piwnicach czy brak regularnych przeglądów kominiarskich w domach jednorodzinnych. Mechanizm odpowiedzialności jest tu bezlitosny: nie trzeba wywołać pożaru, by zostać ukaranym, wystarczy samo doprowadzenie do sytuacji, w której prawdopodobieństwo jego wystąpienia realnie wzrasta. Dotychczasowe przepisy były często postrzegane jako zbyt łagodne, co nie zniechęcało do ryzykownych zachowań. Skutki zaniedbań są jednak nieodwracalne, a koszty akcji ratunkowych przy dużych pożarach przemysłowych obciążają całe społeczeństwo.

Inwestorzy i właściciele nieruchomości muszą zrozumieć, że bezpieczeństwo pożarowe to nie tylko uciążliwy obowiązek biurokratyczny, ale przede wszystkim zarządzanie ryzykiem. Podobnie jak w przypadku analizy fundamentalnej spółek giełdowych, gdzie ocenia się wskaźniki takie jak rentowność kapitału własnego (ROE) czy cena do zysku (C/Z), właściciele domów powinni analizować stan techniczny swoich budynków. Zaniedbania w tym obszarze mogą być postrzegane przez organy kontrolne jako rażące niedbalstwo, co przy nowym taryfikatorze stanie się wyjątkowo kosztowne. Prowadzenie działalności w warunkach naruszających interesy bezpieczeństwa, podobnie jak nieprawidłowości na rynku kapitałowym, kończy się surowymi konsekwencjami ze strony organów nadzoru. Czy polskie społeczeństwo jest gotowe na dyscyplinę, którą wymuszają nowe regulacje? Odpowiedź nadejdzie wraz z pierwszymi kontrolami w nowym roku.

Zobacz też: Kontrolerzy pukają do drzwi. Kara za niedopilnowanie obowiązku sięga setek złotych

Kary za to wykroczenie znacząco wzrosną

Od 2 stycznia 2026 roku wchodzi w życie nowelizacja, która całkowicie zmienia zasady gry w zakresie karania za naruszenia przeciwpożarowe. Najważniejszą zmianą jest podniesienie maksymalnej grzywny do poziomu 30 000 złotych. Tak wysoka kwota nie jest przypadkowa, ma ona pełnić funkcję silnie odstraszającą i sprawić, że przestrzeganie przepisów stanie się po prostu tańsze niż ryzykowanie kary. Kiedy możemy spodziewać się najwyższego wymiaru sankcji? Sędziowie oraz organy kontrolne będą sięgać po ten pułap w sytuacjach rażącego niedbalstwa, wielokrotnego ignorowania zaleceń pokontrolnych oraz w przypadkach, gdy zagrożenie pożarowe dotyczy dużej liczby osób, na przykład w budynkach wielorodzinnych lub zakładach pracy. Przyczyną zaostrzenia kursu jest niepokojący wzrost liczby interwencji związanych z nielegalnym składowaniem substancji niebezpiecznych oraz nagminne zastawianie hydrantów.

Nowelizacja Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia przewiduje również znaczące podwyższenie maksymalnej wysokości mandatu karnego, z dotychczasowych 500 zł do 5 tys. zł. W sytuacji, gdy jednym czynem zostanie popełnionych kilka wykroczeń, górna granica kary wzrośnie z 1000 zł do 6 tys. zł. Zmiany obejmują także usunięcie z katalogu sankcji kary nagany, którą ustawodawca uznał za niespełniającą funkcji wychowawczej ani prewencyjnej. Jednocześnie za czyny stwarzające ryzyko wywołania pożaru, sprzyjające jego rozprzestrzenianiu się lub polegające na utrudnianiu prowadzenia akcji gaśniczej przewidziano surowsze sankcje w postaci kary aresztu, ograniczenia wolności bądź grzywny.

Kwota 30 tys. złotych staje się więc nowym symbolem odpowiedzialności za wspólne bezpieczeństwo, zmuszając nas do przewartościowania dotychczasowych nawyków. Podobnie jak w historii czasu pracy w Polsce, gdzie przejście z sześciodniowego na pięciodniowy tydzień roboczy trwało lata i wymagało edukacji, tak i tutaj czeka nas proces adaptacji do nowej, surowszej rzeczywistości.