Tak dostaniesz podwójne świadczenie emerytalne. Wielu Polaków wciąż nie ma pojęcia

Dlaczego ubezpieczenie z KRUS różni się od powszechnego?

Zrozumienie mechanizmu podwójnej emerytury wymaga najpierw spojrzenia na fundamenty, na których opierają się Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ta druga instytucja to autonomiczny system ubezpieczeń, stworzony z myślą o specyfice pracy w rolnictwie, która charakteryzuje się dużą sezonowością i uzależnieniem od czynników zewnętrznych.

Podczas gdy ZUS operuje głównie na algorytmach zdefiniowanej składki – gdzie wysokość przyszłego świadczenia zależy od sumy wpłaconych pieniędzy – KRUS opiera się w większym stopniu na stażu pracy i systemie punktowym. Ta odrębność powoduje, że okresy ubezpieczenia w obu instytucjach nie zawsze sumują się automatycznie w jeden prosty wynik, co przez lata budziło wiele wątpliwości wśród osób zmieniających profil zawodowy.

Wielu Polaków w ciągu swojej kariery dokonywało migracji zawodowej. Typowy scenariusz to młodość spędzona na pomocy w gospodarstwie rodziców, a następnie dekady pracy na etacie w mieście. W starym systemie emerytalnym często dochodziło do sytuacji, w której „rolnicze” lata pomagały jedynie uzupełnić brakujący staż w ZUS, ale nie generowały osobnego strumienia pieniędzy.

Obecnie przepisy są znacznie bardziej liberalne dla ubezpieczonych, pod warunkiem że potrafią oni wykazać się odpowiednią dyscypliną w dokumentowaniu swojej przeszłości. KRUS i ZUS to instytucje działające niezależnie. Oznacza to, że każda z nich ma swój własny „portfel”, z którego wypłaca środki osobom spełniającym jej wewnętrzne rygory ustawowe.

Kiedy można pobierać emeryturę z ZUS i KRUS jednocześnie?

Głównym wyzwaniem dla osób aspirujących do dwóch emerytur jest spełnienie restrykcyjnego wymogu stażowego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Aby otrzymać prawo do emerytury rolniczej, konieczne jest posiadanie okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego wynoszącego minimum 25 lat.

To bariera, która dla wielu osób pracujących głównie w sektorze pozarolniczym jest trudna do przeskoczenia, jednak dla tych, którzy prowadzili gospodarstwo lub w nim pracowali przez znaczną część życia, stanowi realną szansę.

Ważne jest, że do tego stażu wlicza się nie tylko okresy opłacania składek po 1990 roku, ale również okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, nawet przed wejściem w życie obecnych przepisów o KRUS.

Z drugiej strony mamy Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który po reformie emerytalnej wymaga przede wszystkim osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) oraz posiadania jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia, który pozwoli na wyliczenie świadczenia z zebranego kapitału. Tutaj nie ma sztywnego progu 25 lat, by otrzymać "jakąkolwiek" emeryturę, choć staż ten jest niezbędny do uzyskania gwarancji najniższego świadczenia.

Magia „podwójnego przelewu” dzieje się w momencie, gdy ubezpieczony osiągnie wiek emerytalny i jest w stanie udowodnić ZUS-owi okresy pracy etatowej, a KRUS-owi wspomniane 25 lat pracy rolniczej. W takim przypadku obie instytucje wydają niezależne decyzje, a emeryt otrzymuje dwie kwoty, które sumarycznie mogą przewyższać standardowe świadczenie z jednego systemu.

Jak uniknąć pułapek i skutecznie złożyć wniosek?

Procedura ubiegania się o dwa świadczenia wymaga precyzji i cierpliwości. Pierwszym krokiem powinno być zawsze rzetelne ustalenie okresów ubezpieczenia w obu instytucjach. Często okazuje się, że brakuje nam roku lub dwóch do wymaganego stażu w KRUS, co można uzupełnić, kontynuując ubezpieczenie rolnicze nawet przy jednoczesnej aktywności w innym sektorze, o ile pozwalają na to przepisy o zbiegu tytułów ubezpieczeń.

Warto pamiętać, że prawo do emerytury rolniczej nie jest przyznawane z urzędu – wymaga złożenia odpowiedniego formularza wraz z dokumentacją potwierdzającą okresy pracy na roli, co w przypadku dawnych lat może wymagać zeznań świadków lub zaświadczeń z urzędu gminy.

Głównym ograniczeniem jest fakt, że przy pobieraniu dwóch emerytur, okresy pracy rolniczej wykorzystane w KRUS nie mogą być już uwzględnione przez ZUS do podwyższenia „miejskiej” emerytury. Seniorzy muszą więc skalkulować, co opłaca się bardziej: czy dopłata za staż rolny do emerytury z ZUS, czy też walka o zupełnie osobne świadczenie z Kasy Rolniczej. W większości przypadków, gdy staż rolniczy jest długi, opcja dwóch osobnych emerytur okazuje się finansowo korzystniejsza.