Komunikat MSWiA. Tego dnia zostaną otwarte ważne przejścia graniczne

Napięta sytuacja na wschodniej granicy

Wschodnia granica Polski, będąca jednocześnie flanką NATO i zewnętrzną granicą Unii Europejskiej, to obecnie najbardziej newralgiczny punkt kontynentu. Graniczymy nie tylko z pogrążoną w wojnie obronnej Ukrainą, ale także z Rosją (przez Obwód Kaliningradzki) oraz Białorusią. To właśnie reżim w Mińsku, działający jako najbliższy sojusznik i w praktyce pełnomocnik Moskwy, stanowi źródło największych wyzwań.

Od 2021 roku granica ta jest areną permanentnego kryzysu. Sterowana przez białoruskie służby presja migracyjna, polegająca na cynicznym wykorzystywaniu ludzi z Bliskiego Wschodu i Afryki do destabilizowania Polski i UE, słusznie zyskała miano wojny hybrydowej. Wymusiło to nie tylko budowę fizycznej zapory, która powstała w 2022 roku, ale przede wszystkim totalną przebudowę filozofii obronnej państwa. Płot, choć medialny, okazał się niewystarczający w starciu ze zorganizowanymi grupami atakującymi funkcjonariuszy. W odpowiedzi, a także w obliczu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, Polska rozpoczęła historyczny program zbrojeń.

Wydatki na obronność, które w 2024 roku mają przekroczyć 4 proc. PKB (co daje kwotę ponad 150 miliardów złotych), są najwyższe w całym Sojuszu Północnoatlantyckim. Te gigantyczne środki finansują nie tylko pilne zakupy uzbrojenia, takie jak czołgi Abrams i K2, armatohaubice K9 czy systemy HIMARS, ale także bezpośrednie wzmocnienie samej rubieży. Ogłoszony przez rząd program "Tarcza Wschód”, którego koszt szacuje się na co najmniej 10 miliardów złotych, jest tego najlepszym przykładem. Nie chodzi już tylko o pasywną barierę. Projekt zakłada budowę sieci gęstych fortyfikacji, pól minowych, barier inżynieryjnych oraz, co kluczowe, stworzenie wielowarstwowego systemu monitoringu. Tarcza ma integrować wieże obserwacyjne, tysiące kamer, setki dronów rozpoznawczych i uderzeniowych oraz czujniki sejsmiczne, wspierane przez algorytmy sztucznej inteligencji do wczesnego wykrywania zagrożeń. W tej koncepcji twierdzy bezpieczeństwo jest wartością nadrzędną, a polityka zamkniętych przejść granicznych była jej logiczną konsekwencją.

Przejścia graniczne z Białorusią zostały zamknięte

Decyzja o zamknięciu kluczowych przejść granicznych z Białorusią nie była pochopna, lecz stanowiła odpowiedź na serię wrogich działań Mińska. Eskalacja była stopniowa i bolesna. Kluczowe było zawieszenie ruchu na przejściu w Kuźnicy jesienią 2021 roku. Była to bezpośrednia reakcja na zorganizowany przez białoruskie służby, bezprecedensowy szturm migrantów na granicę w tym rejonie. Prawdziwe zamrożenie relacji handlowych przyniósł jednak wrzesień 2025 roku. Decyzją premiera Donalda Tuska, z uwagi na "ważny interes bezpieczeństwa państwa”, zamknięto strategiczne przejścia towarowe na wschodzie Polski.

Bezpośrednim powodem były prowokacje Rosjan podczas ćwiczeń Zapad na Białorusi. To wtedy Polską granicę przekroczyło kilkanaście dronów, a przestrzeń powietrzna była kilkukrotnie zamykana. Ruch na granicy praktycznie zamarł, co stanowiło niemałe wyzwanie dla gospodarek państw. Do Polski trafiał między innymi transport znacznej części towarów z Chin. Wstrzymanie ruchu towarowego było również katastrofą dla potężnej polskiej branży transportowej. Przed kryzysem tysiące ciężarówek dziennie przekraczało granicę, a Polska była kluczową bramą dla handlu między UE a krajami Wschodu.

Straty ponieśli nie tylko przewoźnicy, zmuszeni do korzystania z drogich i czasochłonnych objazdów przez Litwę, ale także cała lokalna gospodarka. Regiony przygraniczne, od Kuźnicy po Terespol, dosłownie opustoszały. Kantory, hotele, restauracje, agencje celne i firmy usługowe, które przez trzy dekady dynamicznie rozwijały się dzięki ruchowi tranzytowemu, stanęły na krawędzi bankructwa lub upadły. Koszty liczone są w miliardach złotych, a frustracja przedsiębiorców wielokrotnie przybierała formę protestów. Był to jednak koszt, który Polska świadomie ponosiła w imię bezpieczeństwa.

Zobacz też: Tyle zarabiają lekarze i pielęgniarki w Polsce. Padły konkretne kwoty, wiele osób się zdziwi

Komunikat MSWiA dotyczący przejść granicznych z Białorusią

Po wielu miesiącach ograniczeń na polsko-białoruskiej granicy rząd zapowiada częściowe wznowienie ruchu na dwóch drogowych przejściach granicznych. Obecnie dla ruchu samochodowego funkcjonuje wyłącznie przejście Terespol-Brześć, a dla transportu ciężarowego Kukuryki-Kozłowicze. Otwarte pozostają także kolejowe przejścia towarowe: Kuźnica Białostocka-Grodno, Siemianówka-Swisłocz oraz Terespol-Brześć.

Zapowiedź przywrócenia ruchu na przejściach w Bobrownikach i Kuźnicy padła już w październiku, kiedy premier Donald Tusk podkreślał, że decyzja będzie miała charakter próbny i zostanie poprzedzona konsultacjami z Litwą. Teraz projekt rozporządzenia precyzuje datę na 17 listopada 2025 r.

Pierwszym z otwieranych punktów ma być przejście Bobrowniki-Bierestowica. Ruch towarowy zostanie tam wznowiony, ale w ograniczonym zakresie, wyłącznie dla pojazdów zarejestrowanych w państwach UE, EFTA oraz Szwajcarii. Przejście będzie również dostępne dla ruchu osobowego, w tym autokarów. Drugie przejście, Kuźnica Białostocka–Bruzgi, zostanie udostępnione jedynie dla podróżnych indywidualnych. Ruch autobusowy pozostanie tu zawieszony.

W uzasadnieniu projektu rząd podkreśla, że działania te mają odpowiedzieć na oczekiwania społeczne i gospodarcze. Otwarcia domagają się m.in. przedsiębiorcy, przewoźnicy oraz osoby dojeżdżające do pracy z Białorusi do Polski.

Projektowane działania mają na celu wznowienie przepływu osób i towarów, co stanowi odpowiedź na oczekiwania strony społecznej, w szczególności dużej grupy przedsiębiorców, przewoźników oraz osób podróżujących do pracy z Białorusi do Polski – czytamy w komunikacie MSWiA.

Spośród sześciu drogowych przejść granicznych z Białorusią aż cztery, w Sławatyczach, Połowcach, Bobrownikach i Kuźnicy, nadal pozostają zamknięte. Powody ich zamknięcia były różne: od ograniczeń pandemicznych, przez wydarzenia na granicy w 2021 roku, po represje wobec działaczy polskiej mniejszości na Białorusi. Planowane otwarcie dwóch z nich ma być pierwszym krokiem do stopniowej normalizacji ruchu przy jednoczesnym utrzymaniu kontroli bezpieczeństwa.