CBOS zbadał postrzeganie struktury społecznej. Polacy sądzą, że zmniejszyły się nierówności

Fundacja CBOS, zajmująca się badaniem opinii publicznej, prześledziła zmiany w postrzeganiu struktury społecznej wśród Polaków. Obraz społeczeństwa w oczach Polaków zmienił się diametralnie od lat 90. Odmienny jest również obraz idealnej struktury społecznej. Większość badanych sytuuje siebie także na innym szczeblu drabiny społecznej niż jeszcze kilkanaście lat temu.

CBOS bada strukturę społeczną

CBOS (Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej) to instytucja prowadząca badania społeczne na użytek publiczny. Ośrodek - działający od 1982 roku - jest szerzej znany z przeprowadzania przedwyborczych sondaży i to właśnie w czasie wyborów nazwa CBOS najczęściej pojawia się w mediach. Ta agencja badawcza zajmuje się jednak także szeregiem innych problemów, regularnie prowadząc sondaże dotyczące nastrojów społecznych w Polsce, zarobków, stopnia religijności wśród Polaków czy ich oceny działalności prezydenta, parlamentu i władz lokalnych.

"Unikalny charakter CBOS został uznany przez Sejm RP, który ustawą z 20 lutego 1997 roku nadał mu status niezależnej fundacji i powierzył zadanie prowadzenia badań społecznych na użytek publiczny" - czytamy na stronie fundacji. Nad badaniami czuwają przedstawiciele sejmu, senatu, prezydenta i premiera. Naturalnie pojawia się więc pytanie o niezależność CBOS-u i wątpliwości, czy prowadzone przez ten ośrodek badania i sondaże są bezstronne. W wywiadzie dla Kultury Liberalnej z roku 2019 Mirosława Grabowska, dyrektorka ośrodka CBOS, podkreśla jednak, że oprócz przedstawicieli rządu w skład rady CBOS wchodzą także naukowcy tacy jak "Barbara Fedyszak-Radziejowska, socjolog, i siedmioro przedstawicieli środowisk socjologicznych", a fundacji udało się dotąd zachować niezależność.

Polacy zaczęli omijać bankomaty szerokim łukiem, z jednego powodu. Dane NBP zadziwiająCzytaj dalej

W styczniu 2020 roku CBOS opublikował wyniki badania struktury społecznej. Respondenci pytani byli o to, jak ich zdaniem wygląda społeczeństwo, jakie są proporcje zamożnych, średnio zamożnych i biednych obywateli oraz na jakim szczeblu drabiny społecznej sami siebie sytuują. Mieli także wskazać, jaka struktura społeczna byłaby ich zdaniem idealna. Do wyboru mieli schematów obrazujących polskie społeczeństwo. CBOS porównał również aktualne wyniki badania z analogicznymi danymi z lat 90.

CBOS struktura społeczna

[Źródło: CBOS]

DZISIAJ GRZEJE:
1. Masowe obniżki w popularnej sieciówce. Aż 3000 produktów kupisz taniej
2. "Wiadomości" TVP znów nie odpuszczają. Alternatywna rzeczywistość, czy wydanie po wyborach?

Społeczeństwo jest dla nas egalitarne - donosi CBOS

Osoby badane przez CBOS miały do wyboru kilka schematów struktury społecznej w Polsce, z których musieli wybrać ten, który ich zdaniem najbardziej adekwatnie oddaje jej kształt. Przykładowo: struktura społeczna może zdaniem niektórych mieć kształt piramidy, gdzie na szczycie znajduje się najmniej liczna garstka najbogatszych osób, a na samym dole najliczniejsza, znajdująca się w przeważającej większości grupa najuboższych. Tak strukturę społeczną postrzega 23% badanych.

Papier toaletowy, spirytus i konserwy. Rząd może zadecydować, ile za nie zapłaciszCzytaj dalej

Inną propozycją jest lekko zmodyfikowana struktura, w której podstawa piramidy jest węższa, co oznacza, że najbiedniejsi nie są już najliczniejszą grupą w społeczeństwie (tak widzi to 19% Polaków). Typem najczęściej wybieranym przez respondentów wypowiadających się dla agencji CBOS w roku 2019 jest schemat, w którym najliczniejsza jest grupa w środku "piramidy", która zwęża się zarówno do góry, jak i do dołu. Zdaniem większości (28%) badanych Polaków najliczniejsza w kraju jest zatem klasa średnia, a w mniejszości są zarówno osoby skrajnie ubogie, jak i bardzo zamożne. Według CBOS obraz społeczeństwa wybierany jako najwierniej odzwierciedlający strukturę społeczną w Polsce jest zbieżny z tym, na jakim szczeblu drabiny społecznej sytuują siebie samych badani. Coraz więcej osób umieszcza siebie w środkowej części schematu, coraz mniej - w jego niższych partiach.

Jest to duża zmiana w stosunku do wyników podobnych badań z lat 90. "Połowa badanych (50% - o 10 punktów procentowych więcej niż w 2013 roku i o 29 punktów więcej niż w 1994) umieszcza siebie i swoją rodzinę pośrodku drabiny społecznej. Pozostali zdecydowanie częściej sytuują się poniżej, niż lokują się powyżej środka (34% wobec 13%). Warto zwrócić uwagę, że ta przewaga lokujących się poniżej środka nad tymi sytuującymi się powyżej sukcesywnie spada, od kiedy monitorujemy tę kwestię. W roku 1994 sytuujących się poniżej środka było dziesięciokrotnie więcej, trzy lata później – dziewięciokrotnie, w roku 2013 – blisko pięciokrotnie, a obecnie mniej więcej trzykrotnie" - wyjaśnia CBOS. Według CBOS te zmiany w postrzeganiu struktury społecznej odzwierciedlają realne zmiany, jakie dokonały się w kraju na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat takie jak wzrost średniego dochodu rozporządzalnego czy wzrost płacy minimalnej.