Amortyzacja środków trwałych - jaką metodą ustalić odpisy amortyzacyjne?
Prowadzenie działalności wymaga inwestowania w nią oraz dokładania starań, by się rozwijała. Inwestowanie w składniki majątkowe jest często nieodzowną częścią bycia przedsiębiorcą. Wydatki, które ponosimy, mogą zostać częściowo zrekompensowane dzięki istnieniu ulg podatkowych i odpisów amortyzacyjnych.
Czym jest amortyzacja środków trwałych?
Z upływem czasu każda materialna rzecz może tracić na wartości. Amortyzacją środków trwałych nazywamy ich stopniowe zużywanie się podczas eksploatacji. Odpisy amortyzacyjne to koszt, który odpowiada fizycznemu i ekonomicznemu zużyciu środków trwałych. Zaliczamy do nich środki transportu, urządzenia i magazyny, a także budowle, budynki i lokale posiadane na podstawie umowy najmu. Mogą to być także inne przedmioty, które są własnością lub współwłasnością płatnika, są zdatne do użytku i kompletne, a okres ich używania jest dłuższy niż rok. Środki trwałe muszą być wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Odpisy amortyzacyjne wykonywane są od początkowej wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej, gdzie za tę wartość uznaje się cenę nabycia lub koszt wytworzenia. Wysokość odpisów obliczana jest według stawek określonych w Klasyfikacji Środków Trwałych. Odpisy, które wliczane są w koszty uzyskania przychodu, powinny być naliczane w równych comiesięcznych ratach, aż do momentu zrównania się sumy odpisów z wartością początkową środka. Amortyzacja kończy się także w przypadku poddania środka do likwidacji. Wykonywanie regularnych odpisów amortyzacyjnych dotyczy środków trwałych, których wartość początkowa była wyższa niż 10 000 zł. Jeżeli wartość była niższa niż 10 000 zł, podatnik może dokonać odpisu jednorazowo w miesiącu rozpoczęcia korzystania ze środka lub w miesiącu następnym.
Co wpływa na odpisy amortyzacyjne?
Wyliczenie rocznej stawki amortyzacyjnej oraz ustalenie całego okresu trwania amortyzacji jest zależne od okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Czynniki, które wpływają na niego to:
stan techniczny środka,
wydajność środka trwałego uwzględniona przez jego liczbę godzin pracy, wytworzonych produktów lub innych odpowiednich mierników,
tempo postępu ekonomiczno-technicznego,
prawne ograniczenia dotyczące czasu używania środka trwałego,
przewidziana przy likwidacji cena sprzedaży netto środka trwałego.
Rodzaje i metody amortyzacji
Przedsiębiorca według własnej woli wybiera metodę amortyzacji w dniu wpisu środka trwałego do ewidencji. Ich rodzaje to:
Amortyzacja liniowa - najczęściej wybierana metoda amortyzacji, która polega na równomiernym rozłożeniu początkowych kosztów i ustaleniu stałej stawki odpisów dokonywanych co miesiąc.
Amortyzacja degresywna - metoda uznająca malejącą przydatność ekonomiczną środka wraz z upływem czasu. Na przestrzeni lat wartość odpisów amortyzacyjnych maleje, a większa część wartości początkowej środka trwałego, wliczana jest w koszty na początku amortyzacji.
Amortyzacja naturalna - metoda zakładająca zależność kwoty amortyzacji od ilości pracy wykonanej przez środek w danym okresie. Kwota odpisu ustalana jest przez ustalenie zużycia środka na daną jednostkę pracy.
Amortyzacja progresywna - metoda, w której kwota odpisów amortyzacyjnych z upływem czasu rośnie i są one proporcjonalnie zwiększane wraz z eksploatacją środka trwałego.
Amortyzacja inwentarzowa (szacunkowa)- w której kwota amortyzacji na dany okres ustalana jest przez oszacowanie bieżącej wartości środka trwałego i porównanie jej z wartością na początku okresu.
Amortyzacja marży przychodów - wartość środka trwałego jest amortyzowana proporcjonalnie do osiąganej marży przychodów netto w danych okresach.
Amortyzacja grupowa - metoda opierająca się na zbiorczej amortyzacji środków trwałych, które mają zbliżone przeznaczenie i są podobnego rodzaju.
Istnieje także możliwość zastosowania amortyzacji przyspieszonej, gdy stawka ustalona dla środka trwałego KŚT zostaje podwyższona z określonych powodów. Amortyzacja przyspieszona ma zastosowanie w przypadku środków trwałych uprzednio już używanych (używanych przez 60 miesięcy przed nabyciem w przypadku budowli, budynków i lokali oraz 6 miesięcy dla pozostałych środków), budowli i budynków używanych w warunkach pogorszonych i złych, a także maszyn i urządzeń, które poddane są szybkiemu postępowi technicznemu.
