Kiedy czyn uznawany jest za paserstwo?

Na czym polega paserstwo?

Paserstwo, wbrew powszechnemu rozumieniu, to nie tylko kupowanie rzeczy pochodzących z czynu zabronionego, jakim jest np. kradzież. Jako paserstwo kwalifikuje się również np. nabywanie w formie darowizny rzeczy pochodzącej z czynu zabronionego, pomoc w zbyciu rzeczy pochodzącej z takiego czynu, czyli np. pomoc w jej sprzedaży, objęcie w posiadanie takiej rzeczy lub też pomoc w jej ukryciu. Odpowiedzialności karnej za paserstwo podlega każda poczytalna osoba, która ukończyła 17. rok życia.

Paserstwo umyślne i nieumyślne

Ustawodawca wyróżnił dwa rodzaje paserstwa. Jest to paserstwo umyślne i nieumyślne.

Paserstwo umyślne – to zachowanie osoby, która nabywa, pomaga w zbyciu czy ukrywa mienie, mając świadomość tego, że pochodzi ono z kradzieży lub przywłaszczenia; albo która w celu uzyskania korzyści majątkowej przyjmuje to mienie lub też pomaga w jego ukryciu czy zbyciu. Najistotniejsze więc jest to, czy kupujący wiedział lub na podstawie okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego. Taka sytuacja ma miejsce np. gdy mamy okazję do zakupu nowego produktu w cenie znacznie niższej od obowiązującej aktualnie ceny rynkowej.

Jeśli sprawca wiedział lub zakładał, że tak może być i mimo to podjął takie działania, grozi za nie 5 lat pozbawienia wolności.

Paserstwo nieumyślne – popełnia osoba, która nabywa, ukrywa lub pomaga w zbyciu rzeczy, o której na podstawie okoliczności powinna i mogła przypuszczać, że pochodzi z czynu zabronionego. Ten rodzaj paserstwa różni się od umyślnego tym, że osoba nie działa tu z premedytacją lub pełną świadomością, ale w takich okolicznościach gdzie powinna się domyślić pochodzenia rzeczy. Wskazane okoliczności, które powinny wpłynąć na ocenę sprawcy to specyficzne miejsce dokonania transakcji np. pusty parking w godzinach nocnych czy kupowanie przedmiotu bez typowych dla niego dokumentów.

Kiedy paserstwo jest wykroczeniem, a nie przestępstwem?

Nie we wszystkich przypadkach paserstwo uznawane jest za przestępstwo. Niekiedy uznaje się je za wykroczenie i w związku z tym kara nie jest tak surowa, a sprawca nie jest wpisywany do Krajowego Rejestru Karnego. By paserstwo zostało uznane za wykroczenie, musi spełnić następujące warunki:

• dotyczyć przedmiotu o wartości nieprzekraczającej 500 zł,

• przedmiot musi pochodzić z kradzieży lub przywłaszczenia,

• paser nabywa mienie lub pomaga w jego zbyciu, lub też w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przyjmuje je lub pomaga w ukryciu,

• paser wie, że mienie pochodzi z kradzieży lub na podstawie okoliczności powinien i może przypuszczać, że tak jest.

W przypadku wartości mienia nieprzekraczającej 500 zł i umyślnego dopuszczenia się paserstwa obowiązuje kara aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Natomiast gdy mienie nie jest warte więcej niż 500 zł i dojdzie do nieumyślnego paserstwa, wówczas paser podlega karze grzywny lub nagany. Ponadto karalne są: usiłowanie popełnienia wykroczenia w zakresie umyślnego paserstwa oraz podżeganie do niego i pomocnictwo w nim.

Co więcej, jeśli paserstwo dokonywane jest na rzeczy pochodzącej z przestępstwa innego typu, np. z rozboju lub wymuszenia rozbójniczego, wówczas zawsze stanowi przestępstwo, niezależnie od tego, jaką wartość ma przedmiot tego paserstwa. Dodatkowo forma kwalifikowana paserstwa to cięższa odmiana tego przestępstwa i w związku z tym zagrożona jest większą sankcją karną, przewidzianą w sytuacjach, gdy przedmiotem paserstwa jest mienie o znacznej wartości lub dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury.

Paserstwo komputerowe

Ustawa zwraca też uwagę na paserstwo komputerowe, które jest traktowane jak typowe paserstwo. Przedmiotem jednak nie jest rzecz, ale program komputerowy.