Złożenie apelacji w postępowaniu cywilnym

Czym jest apelacja i kiedy możemy ją wnieść?

Apelacją nazywamy odwołanie się od wyroku, który wydał sąd w pierwszej instancji. Po złożeniu odwołania sprawa jest ponownie rozpatrywana przez sąd drugiej instancji, ponieważ składając je, zaskarżamy orzeczenie wydane przez sąd pierwszej instancji. Apelację może wnieść każda ze stron sporu (powód, jak i pozwany), niezależnie, czy jest stroną wygraną czy przegraną. 

Prawo do złożenia apelacji przysługuje nam w ciągu 2 tygodni od ogłoszenia lub doręczenia wyroku. Jeżeli strona wnosi o uzasadnienie wyroku, na co ma 7 dni od jego doręczenia lub ogłoszenia, dwutygodniowy termin nalicza się od momentu uzyskania uzasadnienia do wyroku. Wystąpienie o uzasadnienie jest bardzo istotne w przypadku chęci zaskarżenia wyroku, ze względu na to, że mamy wtedy możliwość precyzyjnego określenia zarzutów apelacji. Wniosek jest darmowy, nie ponosimy więc przy tym żadnych kosztów.

Jakie wymogi formalne dotyczą apelacji i jak ją złożyć?

  Apelację należy składać do sądu wyższej instancji niż sąd, od którego decyzji się odwołujemy. Od wyroku wydanego przez sąd rejonowy, do sądu okręgowego, a od sądu okręgowego do sądu apelacyjnego. Opłata pobierana za apelację jest stała lub stosunkowa. Stała w przypadkach spraw o prawa niemajątkowe - wynosi od 30 zł do maksymalnie 5 000 zł - oraz stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe, w których wynosi nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł.

Odwołanie zostanie odrzucone, jeżeli nie zostało złożone w terminie, było nieopłacone lub jeżeli jego braki nie zostały usunięte w wyznaczonym przez sąd czasie.

Apelacja musi spełniać wymagania pisma procesowego i dodatkowo zawierać określone elementy:

1. Oznaczenie zaskarżanego wyroku i informację, czy jest on zaskarżany w całości czy w części,

2. Przedstawienie zarzutów wobec wyroku,

3. Uzasadnienie zarzutów,

4. Powołanie i określenie nowych faktów lub dowodów jeśli zachodzi potrzeba ich przedstawienia,

5. Wniosek o uchylenie lub zmianę wyroku z jednoczesnym zaznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.

Rozpoznanie sprawy przez sąd drugiej instancji

Po wniesieniu apelacji, odpowiedni sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę, jednak tylko w zakresie wniesionej apelacji. Dlatego tak istotne jest odpowiednie sformułowanie treści odwołania i zarzutów. 

Sąd drugiej instancji zawsze bierze pod uwagę możliwość pojawienia się podstawy do unieważnienia postępowania i bada je pod tym kątem, nawet jeżeli nie odnieśliśmy się do takiej możliwości w apelacji. Nieważność całego postępowania zachodzi, gdy:

• droga sądowa była niedopuszczalna,

• strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

• strona nie miała możliwości obrony swoich praw,

• postępowanie dotyczące tego samego roszczenia między tymi samymi stronami zostało już prawomocnie rozstrzygnięte lub zostało już wcześniej wszczęte,

• skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,

• sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której właściwym organem orzekającym jest sąd okręgowy.

Możliwości rozpatrzenia apelacji:

1. Uznanie nieważności postępowania - sprawa zostaje przekazana z powrotem do sądu pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, a wydany wcześniej wyrok zostaje uchylony.

2. Oddalenie apelacji - odwołanie zostaje odrzucone, jeżeli sąd uzna je za bezzasadne.

3. Rozpatrzenie apelacji na korzyść składającego - uchylenie zaskarżonego wyroku.

4. Uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania - w sytuacji, gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Sąd nie ma możliwości zmiany lub uchylenia wyroku na niekorzyść osoby, która wniosła apelację, z wyjątkiem sytuacji, gdy druga strona także wniosła apelację od wyroku.