Podatek dochodowy od osób prawnych – płatnicy, stawki

Czym jest podatek dochodowy od osób prawnych?

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) to rodzaj podatku bezpośredniego, który obciąża dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Natomiast osoba prawna to jednostka organizacyjna, stworzona w określonych celach, której przepisy prawa cywilnego przyznają osobowość prawną. Osoba prawna ma pełnię przedmiotowości prawnej – nabywa między innymi zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych.

Zasady funkcjonowania podatku dochodowego od osób prawnych opisuje ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku. Podatek ten zobowiązane są płacić wszelkie osoby prawne, w tym między innymi spółki kapitałowe w organizacji i spółki komandytowo-akcyjne, a także jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, m.in. spółki partnerskie i komandytowe, z wyjątkiem spółek niemających zdolności prawnej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie obejmuje:

• przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej oraz dochodów opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych,

• przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach, z wyjątkiem dochodów opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych,

• przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy,

• przychodów/ dochodów przedsiębiorcy żeglugowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym,

• przychodów przedsiębiorcy okrętowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

• wypłat, o których mowa w art. 27 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Kogo nie dotyczy podatek dochodowy od osób prawnych?

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zwalnia określone podmioty z płacenia podatku CIT. Zalicza się do nich:

• Skarb Państwa,

• Narodowy Bank Polski,

• jednostki budżetowe,

• państwowe fundusze celowe, o których mowa w ustawie o finansach publicznych,

• przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podstawie porozumienia lub umowy, chyba że porozumienia te lub umowy stanowią inaczej,

• jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,

• Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

• fundusze inwestycyjne i emerytalne,

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych,

• Agencję Rezerw Materiałowych,

• Narodowy Fundusz Zdrowia,

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny,

• Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa,

• jednostki dozoru technicznego,

• Polską Agencję Nadzoru Audytowego.

Przedmiot opodatkowania

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. Natomiast dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W podatkowych grupach kapitałowych dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat poniesionych z tego źródła przychodów. Jeżeli za rok podatkowy suma strat poniesionych z danego źródła przychodów przez spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej przekracza sumę dochodów uzyskanych z tego źródła, powstała różnica stanowi stratę podatkowej grupy kapitałowej poniesioną ze źródła przychodów.

Zwolnienia podmiotowe od podatku

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przewidziano również zwolnienia podmiotowe. Art. 17 wskazuje, że wolne od podatku są między innymi:

• dochody z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości lub udziału w nieruchomości, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego,

• dochody kościelnych osób prawnych,

• dochody z tytułu prowadzenia szkoły w rozumieniu przepisów prawa oświatowego – w części przeznaczonej na cele szkoły,

• dochody spółek wodnych i ich związków, przeznaczone na cele statutowe,

• dochody narodowych funduszy inwestycyjnych,

• dochody klubów sportowych,

• działalność organizacji pracodawców i partii politycznych – w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej.