Postępowanie uproszczone – kiedy się stosuje
Aby przyśpieszyć przebieg spraw niezbyt skomplikowanych, kodeks cywilny wyznaczył specjalną procedurę, czyli postępowanie uproszczone - kiedy się ją stosuje? W drobnych przypadkach, jednak trzeba przy tym przestrzegać reguł i mieć świadomość pewnych ograniczeń.
Postępowanie uproszczone a zwykły tryb procesowy
Jaka jest różnica pomiędzy postępowaniem uproszczonym a zwykłym trybem procesowym? Największą z nich jest to, że sąd ma prawo dokonać wezwania stron, świadków i innych osób w taki w sposób, w jaki będzie twierdził, że jest najbardziej celowy. Jednak jedynie w przypadku, kiedy uzna, że jest to niezbędne dla przyspieszenia rozpoznania sprawy. Może to być, dla przykładu, wezwanie telefoniczne. Strona, jeśli pragnie przyśpieszyć postępowanie, ma prawo do tego, aby:
dostarczyć wniosek do protokołu, aby sporządzić uzasadnienie wyroku tuż po jego ogłoszeniu;
wyrzec się doręczenia wyroku;
zrzec się prawa do wniesienia apelacji na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok.
Postępowanie uproszczone – kiedy się stosuje?
W jakich sprawach można stosować przepisy dotyczące postępowania uproszczonego? Kodeks cywilny wskazuje przede wszystkim na:
roszczenia, które wynikły z umów, jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 zł;
w przypadku roszczeń dotyczących rękojmi, gwarancji jakości, niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi, nie może przekraczać 20 000 zł wartość przedmiotu umowy;
uiszczenia zapłaty za czynsz wynajmowanych mieszkań, a co za tym idzie opłat obciążających najemcę i z tytułu użytkowania lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej – nie ma znaczenia w tym przypadku przedmiot sporu.
Postępowanie uproszczone – kiedy się nie stosuje?
Należy jednak pamiętać o tym, że zgodnie z art. 505 §2 kodeksu cywilnego, w przytoczonych wyżej przypadkach nie rozpoznaje się w postępowaniu uproszczonym:
spraw, które należą do sądów okręgowych;
spraw małżeńskich, rodzinnych;
spraw związanych z zakresem prawa pracy, które są rozpoznawane z udziałem ławników;
spraw dotyczących ubezpieczeń społecznych – wyjątkiem tu są sprawy wymienione w art. 4778 kodeksu cywilnego.
Należy przy tym mieć na uwadze, że sąd może rozpoznać sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym, kiedy przyczyni się to do prostszego i szybszego rozwiązania sporu.
Przykłady spraw z zakresu postępowania uproszczonego
Warto jest przytoczyć kilka przykładowych spraw, które będą rozwiązywane według przepisów dotyczących postępowania uproszczonego. Można do nich wliczyć:
sprawy, które są rozpatrywane w postępowaniu upominawczym o roszczenia w zakresie przedmiotowego postępowania uproszczonego (uchwała SN z 14 grudnia 2001 r., III CZP 67/01);
sprawy o zasądzenie zwaloryzowanego, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, świadczenia pieniężnego z tytułu umowy ubezpieczenia zaopatrzenia dzieci pod warunkiem, że wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000,00 zł (SN z 26 czerwca 2002 r., III CZP 42/02).