Czynności sprawdzające – po co i kiedy urząd skarbowy ich dokonuje?

Czym są czynności sprawdzające?

Czynnościami sprawdzającymi nazywa się działania organów podatkowych pierwszej instancji, które dokonywane są w celach określanych przez Artykuł 272 Ordynacji podatkowej, czyli żeby:

• sprawdzić terminowość składanych deklaracji oraz wpłacania podatków,

• stwierdzić formalną poprawność składanych dokumentów,

• ustalić stan faktyczny w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami,

• weryfikować poniesione przez podatnika wydatki i uzyskane przychody (dochody) zarówno opodatkowane, jak i  przychody nieopodatkowane - w zakresie niezbędnym do ujawnienia podstawy opodatkowania z tytułu przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,

• weryfikować poprawność danych i dokumentów dostarczonych przez podatników, którzy dokonują rejestracji podatkowej,

• sprawdzić faktyczne spełnienie warunków.

Działania sprawdzające poprzedzają często kontrolę podatkową, gdyż to informacje w nich zawarte są podstawą do oceny fiskusa, który decyduje o konieczności wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli.

Następstwa czynności sprawdzających

Gdy dochodzi do sprawdzenia nas przez wykonanie czynności sprawdzających, organ podatkowy może wykazać, że zostały popełnione błędy rachunkowe lub inne drobne omyłki lub deklaracja nie została wypełniona zgodnie z ustalonymi wymaganiami. W takim przypadku zależnie od zakresu i rodzaju uchybienia organ podatkowy

• koryguje odpowiednio deklaracje (nanosi poprawki, uzupełnia) o ile zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku, kwoty nadwyżki podatku lub wysokości straty ponoszonej w wyniku tej korekty nie przekracza 5000 zł,

• zwraca się do składającego dokumenty, o skorygowanie, złożenie wyjaśnień wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia wątpliwych informacji w deklaracji

W przypadku dokonywania korekty deklaracji przez sam organ podatkowy, po naniesieniu poprawek, uwierzytelnia on kopię skorygowanej deklaracji i doręcza ją podatnikowi razem z informacją o dokonanej zmianie oraz zmianie wysokości zobowiązania podatkowego lub innych kosztów, jeżeli takie nastąpiły. Osoba, która otrzyma taką korektę może na nią wnieść sprzeciw do organu, który ją sporządził. W ten sposób korekta zostaje anulowana. Podatnik ma na to 14 dni, jeśli nie wniesie sprzeciwu, korekta deklaracji stworzona przez urząd staje się obowiązująca i wywołuje skutki prawne takie same, jak gdyby korekta była złożona przez samego podatnika.

W drugiej możliwej sytuacji, gdy organ podatkowy nie dokonuje korekty samodzielnie, zostaje nam wyznaczony termin, w którym musimy złożyć odpowiednie wyjaśnienia lub uzupełnić deklarację, która budziła wątpliwość przy sprawdzeniu jej poprawności. Możliwe jest także żądanie złożenia wyjaśnień w celu ustalenia z jakich przyczyn deklaracje lub sprawozdania finansowe nie zostały złożone oraz wezwanie do ich złożenia.

Proces czynności sprawdzających formalnie kończy się, gdy podpisany zostaje protokół czynności. Uznaje się to za moment zakończenia przebiegu postępowania. Protokół jest dołączany do akt urzędowych podatnika, nie jest mu bezpośrednio przekazywany, ponieważ pełni jedynie charakter informacyjny.

Kto przeprowadza czynności?

Czynności sprawdzające wykonywane są jedynie przez organy skarbowe pierwszej instancji, którymi są:

• naczelnik urzędu skarbowego - jeśli czynności dotyczą podatku dochodowego, podatku VAT, podatku od czynności cywilnoprawnych;

• naczelnik urzędu celnego  - w przypadku sprawy podatku akcyzowego;

• wójt, burmistrz, prezydent, starosta lub marszałek województwa - jeśli sprawa dotyczy podatków od środków transportu, nieruchomości, podatku leśnego, rolnego lub lokalnych opłat;

• dyrektor izby celnej;

• dyrektor izby skarbowej.